63 Vlaamse landbouwprojecten krijgen steun voor innovatie en samenwerking

Het Agentschap Landbouw en Zeevisserij heeft 29 VLIF- innovatieprojecten, 10 demonstratieprojecten en 24 operationele groepen EIP geselecteerd. De 63 projecten krijgen samen 7,6 miljoen euro voor innovatie en samenwerking. Bij de geselecteerde VLIF-innovatieprojecten zitten onder meer projecten rond robotisering in de groente- en fruitteelt en de ontwikkeling van oogstmachines voor minder courante teelten, zoals veldsla, hennep, hop en zoete aardappel.

VLIF-projectsteun voor innovaties in de landbouw 

4,48 miljoen euro steun voor 29 innovatieve projecten in de land- en tuinbouw 

Binnen de projectsteun VLIF-innovatie werden 29 projecten geselecteerd voor een totaal steunbedrag van 4,48 miljoen euro. Deze subsidie moet worden gebruikt om een innovatief investeringsproject te realiseren. De projecten hebben betrekking op heel uiteenlopende thema’s die passen onder diverse Europese GLB-doelstellingen, zoals reductie van emissies, energiebesparing, precisielandbouw, automatisering en circulariteit. 

In het thema rond de reductie van emissies in de (biologische) veehouderij worden een tiental projecten ondersteund om in nieuwe emissiearme technieken te investeren, onder andere voor het minimaliseren van ammoniak- en geuremissies. Via meetplannen worden ook de resultaten van de technieken gemonitord en geëvalueerd. 

Ook projecten om gebruikt water op veebedrijven te zuiveren en te hergebruiken, worden gesubsidieerd. Verder wordt in een project een biologisch afbreekbare pulpverpakking ontwikkeld op basis van champost, dit is het substraat van stro en mest waarop champignons groeiden. Het omzetten van dit restproduct vermijdt kosten om de champost af te voeren. Het resultaat is een stevige, composteerbare verpakking, een duurzaam alternatief voor plastic verpakkingen. 

In een ander project slaan drie bedrijven de handen in elkaar om overtollig regenwater uit de beek te capteren tijdens de wintermaanden. Dit water wordt opgeslagen in een ecologisch bufferbekken en wordt later gezuiverd voor gebruik in de glastuinbouw. Op deze manier wordt geïnvesteerd in een ecologische waterbron als alternatief voor grond- of leidingwater. Zo wordt waterbeschikbaarheid in droge periodes gegarandeerd en overstromingsgevoeligheid verminderd. 

Een kruidenbedrijf zal een stuurbare lichttechnologie ontwikkelen voor de teelt van biologische kruiden in pot. Optimalisatie van het licht per kruidensoort en per groeifase zorgt voor sterkere planten met een langere houdbaarheid en intensere aroma’s. Bovendien wordt efficiënter met energie omgesprongen. 

Verder worden oogstmachines voor minder courante teelten zoals veldsla, hennep, hop en zoete aardappel ondersteund en wordt ingezet op automatisering in arbeidsintensieve teelten, zoals witloof en champignons. 

Deze projecten tonen hoe innovatie en samenwerking bijdragen aan een klimaatbestendige, efficiënte en toekomstgerichte land- en tuinbouw. Al de investeringen zijn vernieuwend in Vlaanderen en hebben potentieel om verder uitgerold te worden in de sector. 

Demonstratieprojecten

1 miljoen euro voor tien demonstratieprojecten over de toepassing van agro-ecologische praktijken en over kansen en onderhoud van bufferstroken 

De oproep voor het indienen van demonstratieprojecten leverde tien gesubsidieerde projecten op. 

Drie projecten informeren landbouwers en adviseurs over de kansen die bufferstroken bieden, maar ook over het onderhoud en de praktische aanpak (machines, arbeid …).  De toepassing van agro-ecologische principes wordt in de andere zeven projecten gedemonstreerd. In de projecten worden pionier-landbouwers betrokken voor het geven van demonstraties. De bedoeling is dat landbouwers via de projecten de kennis vergaren om met de nieuwe methoden en technieken zelf aan de slag te gaan.

In het project ‘Slim beheer van bufferstroken’ of kortweg SLIM-BUF legt het Praktijkcentrum voor Land- en Tuinbouw (PCLT) de nadruk op het toepassen van Goede Agrarische Praktijken bij het gebruik van een beschermingsstrook naast een VHA waterloop/waterlichaam. Zo wordt onder andere een machine demonstratiedag georganiseerd waarop machines voor aanleg en onderhoud (onkruidbestrijding, maaien) en innovaties worden voorgesteld. De demonstraties zullen voornamelijk plaatsvinden in twee regio’s in Oost- en West-Vlaanderen omwille van concrete uitdagingen met gewasbeschermingsresidu’s en nitraten in oppervlaktewater en/of omdat ze in drinkwaterbeschermingsgebied liggen. Het project richt zich met activiteiten verspreid over heel Vlaanderen tot een zo ruim mogelijk publiek.

In de melkveehouderij vraagt agro-ecologie om een holistische benadering waarbij voederteelt, bodemgezondheid en de balans tussen koeien en landgebruik centraal staan. Het optimaal benutten van lokaal geproduceerd ruwvoer en het verbeteren van teeltrotaties zijn cruciaal. Het is voor melkveehouders vaak moeilijk om de effecten van de toepassing van agro-ecologische bedrijfsmaatregelen op de totale bedrijfsvoering in te schatten. Elke maatregel heeft impact op zowel technisch als financieel vlak. Met het project ‘Agro-ecologie in melkveehouderij: implementatie door inzicht’ zal Hooibeekhoeve de drempels om veranderingen door te voeren verlagen.

Met het project ‘Samenwerking tussen landbouwers en horeca’ richt Voedsel Anders zich op het opzetten van regionale voedselnetwerken tussen producenten en horeca ter bevordering van de afzet voor agro-ecologische producten. Het doel is het creëren van kansen voor landbouwers om meer agro-ecologisch te werken.

Heel wat projecten focussen op een gezonde bodem, één van de agro-ecologische principes.

De projecten lopen gedurende twee jaar tussen 1 oktober 2025 en 31 maart 2028.

Houd zeker en vast de websites van de projectuitvoerders in de gaten om op de hoogte te blijven van de projectactiviteiten. 

Europese Innovatiepartnerschappen (EIP) – operationele groepen

2,16 miljoen euro voor 24 EIP-projecten innovatie en samenwerking 

24 operationele groepen ontwikkelen een innovatieve oplossing of een innovatief samenwerkingsverband als antwoord op een bepaalde problematiek of een opportuniteit. Een operationele groep is een samenwerkingsverband dat bestaat uit (actieve) landbouwers, actoren uit de agro-voedingsketen, adviseurs, onderzoekers, andere (KMO) ondernemers, innovatie ondersteunende diensten, productenorganisaties, brancheorganisaties … Alle projecten zijn er gekomen op vraag van landbouwers of groepen landbouwers die met een bepaalde uitdaging te kampen hebben. 

In 18 projecten worden nieuwe werkwijzen of technieken ontwikkeld en in zes projecten innovatieve samenwerkingen tussen landbouwers, andere actoren en ketenspelers. De nadruk van de oproep lag op ‘Samenwerken in de keten door klimaatmaatregelen’ en ‘Faciliteren van sectorale samenwerking door producenten- en brancheorganisaties’. 

In het project ‘Zaaien en bemesten met drones’ wordt het potentieel van zaaien en bemesten met drones vergeleken met traditionele zaaimachines en kunstmeststofstrooiers. Sinds 2024 is het wettelijk kader duidelijk en worden toelatingen gegeven om dronevluchten uit te voeren. Akkerbouwers hebben vragen over de opkomst van zaden, het toepassen van complexe groenbedekkers, onderzaai of het inzaaien van groenbedekkers op erosiegevoelige percelen, of het zaaien en gefractioneerd bemesten gedurende nattere periodes om bodemverdichting te vermijden. Aandacht gaat ook naar het strooibeeld van de verschillende toestellen en het wetgevend kader voor eindgebruikers.

In het project ‘Weide-PASpoort’ wordt een prototype registratie- en detectiesysteem ontwikkeld als praktische oplossing voor de PAS maatregel ‘beweiden in groep’. Het prototype wordt ontwikkeld op basis van ideeën die bij 15 veebedrijven verzameld. De technische en juridische aspecten waaraan het prototype moet voldoen, worden afgetoetst. Het prototype wordt vervolgens ontwikkeld en uitgetest op drie melkveebedrijven.

In het project SAM-Versnijden werken hoeveslagers en veehouders samen voor het versnijden van karkassen tot vleespakketten voor verkoop in de korte keten. Zowel het aantal slachthuizen als het aantal spelers die vergund zijn voor het versnijden van de karkassen en waar korte keten ondernemers terecht kunnen voor het slachten en versnijden van eigen gekweekte dieren, zijn sterk dalend. Om hieraan te verhelpen, moeten regionale samenwerkingen opgestart worden tussen actoren die kunnen uitbenen en versnijden enerzijds en korte keten veehouders die thuis vleespakketten wensen te verkopen anderzijds. Dit zal gebeuren door het in kaart brengen van de wettelijke vereisten om een erkenning voor uitsnijderij te bekomen, door vraag en aanbod voor samenwerking te koppelen en door overleg met FAVV en Beleidsdomein Omgeving om te komen tot een wettelijk kader voor kleinschalige uitsnijderijen in landelijk gebied.

Via het project ‘Naar een toekomstbestendige, duurzame en diervriendelijke keten Vlaams Hoeverund’ wil de productenorganisatie Vlaams Hoeverund het Belbeef lastenboek uitbreiden met aspecten rond dierenwelzijn (keizersnede bij het Wit Blauw vleesras) en ecologische duurzaamheid doorheen de keten. Het nieuwe lastenboek wordt modulair opgebouwd, zodat elke veehouder zijn groeitraject kan bepalen. De selectie van duurzaamheids- en dierenwelzijnskenmerken, gedragen vanuit de keten, worden als top-up op het bestaande lastenboek gezien.

De projecten lopen gedurende twee jaar tussen 1 oktober 2025 en 31 maart 2028.