Op deze pagina:
- Langzame zandfilter
- Waterontsmetting met vrije radicalen
- Natuurlijke zuiveringssystemen
- UV-ontsmetting en verhitting
Langzame zandfilter
Langzame zandfiltratie is één van de oudste waterzuiveringsmethoden en een goedkope manier om water te ontsmetten.
Werking
De langzame zandfilter zelf is een biologisch ontsmettingssysteem dat gebaseerd is op drie mechanismen nl. filtratie, actieve en passieve vastzetting aan zandkorrels en slijmlaag en een biochemische en bacteriële werking. Van onder naar boven bevinden er zich drie lagen bestaande uit grind met een verschillende korrelgrootte. De belangrijkste laag en ook de laag die voor de ontsmetting zorgt, is de zandlaag van zo’n 100 cm dik. Langzame zandfiltratie als ontsmettingssysteem is vooral interessant voor teelten die met schimmels of bacteriën te maken hebben. Belangrijk is wel dat deze techniek het water niet totaal ontsmet, maar enkel de infectiedruk verlaagt. Resten van gewasbeschermingsmiddelen of klassieke ontsmettingsmiddelen kunnen de werking van de vereiste micro-organismen in de filter negatief gaan beïnvloeden.
Voordelen
- eenvoudige techniek, de installatie kan zelf gebouwd worden;
- lage kostprijs;
- water wordt gezuiverd van organisch materiaal, troebelheid en zwevende deeltjes;
- veel ziekteverwekkers worden verwijderd (schimmels);
- nuttige microflora overleven.
Nadelen
- volumineus, maar anderzijds dient het ook voor de wateropslag;
- de werking is afhankelijk van de temperatuur;
- niet alle ziekteverwekkers worden tegengehouden (bijvoorbeeld nematoden bij snijrozen).
Schema: Opbouw van een langzame zandfilter (Bron: G. Jamart, CLO)
Waterontsmetting met vrije radicalen
De teler kan een product met vrije radicalen (op basis van zuurstof (O), waterstof (H) en/of chloor (Cl)) gebruiken om het water te ontsmetten. De ontsmetting vindt best plaats net voor het water aan de voedingsoplossing wordt toegediend.
Natuurlijke zuiveringssystemen
Ook natuurlijke systemen in openlucht kunnen gebruikt worden om het restwater te zuiveren en te ontsmetten. Meestal zijn dit technisch vrij eenvoudige systemen.
Er bestaan dan ook veel verschillende vormen van natuurlijke zuiveringssystemen. Het werkingsprincipe is voor de meeste systemen gelijkaardig: het water dat gezuiverd moet worden, wordt langs micro-organismen gestuurd die de ongewenste opgeloste stoffen in het water afbreken en verwijderen. De plaats waar deze micro-organismen zich bevinden is specifiek voor elk soort zuiveringssysteem.
Bij een zandfilter zijn de micro-organismen vastgehecht op zandkorrels. Als het water langs plantenwortels gestuurd wordt, zitten de micro-organismen rond de wortels van de planten. De buitentemperatuur heeft een invloed op de werking van de meeste natuurlijke systemen. Bij een lagere temperatuur zal de activiteit van de micro-organismen verminderen, waardoor ook de zuiverende werking daalt.
Hieronder komen twee natuurlijke zuiveringssystemen aan bod: een verticale zandfilter en een horizontale plantengoot. De werking van die twee systemen lijkt voldoende. Er werden echter nog geen uitgebreide testen uitgevoerd om de betrouwbaarheid van de systemen na te gaan bij een zware besmetting in het water (door het aanbrengen van een kunstmatige infectie).
Verticale zandfilter
Een verticale zandfilter als natuurlijk systeem bestaat uit een volume zand. Dit volume kan bestaan uit één soort zand, maar kan ook opgebouwd zijn uit verschillende lagen zand. Elke laag zand heeft dan een specifieke korrelgrootte. Het zand bevindt zich altijd in een waterdichte bak, meestal ingegraven in de grond. De zandfilter kan bovenop afgedekt worden met een zeil, om ongewenste plantengroei te vermijden. Bij een verticale zandfilter wordt het restwater verspreid over de volledige oppervlakte van de zandfilter. De microbiële zuiverende werking bevindt zich op de zandkorrels langs waar het water langzaam, in enkele uren, naar onder in de filter loopt. Bij die zuivering wordt het water ontsmet en het zand dient ook als filter voor vaste en organische deeltjes. De opgeloste mineralen of meststoffen blijven in het water aanwezig waardoor er geen mineralen verloren gaan tijdens de zuivering. De werking van die zandfilter is gelijkaardig aan de werking van een langzame zandfilter (link), maar toch zijn er een aantal belangrijke verschillen. Een natuurlijke verticale zandfilter wordt meer beïnvloed door de schommelende buitentemperatuur, waardoor de activiteit van de micro-organismen, die zorgen voor de zuiverende werking, ook zal variëren in de tijd. Bij de beschreven langzame zandfilter werden meer technieken toegepast die een continue goede zuiverende werking moeten garanderen: beluchting, continue watertoevoer met behulp van een niveauregeling …
Horizontale plantengoot
Bij een horizontale plantengoot loopt het water langzaam van voor tot achter in een waterdichte goot. De verblijftijd van het water in het systeem is afhankelijk van de dimensie van de plantengoot en het volume toegevoerde water, maar het is alleszins meer dan een week. De microbiële zuivering bevindt zich op de wortels van de planten (vb. gele lis) die zich in het water bevinden. Bij die zuivering wordt het water ontsmet. De planten nemen zelf ook mineralen op. Bij dit zuiveringssysteem zal het mineralengehalte dus lichtjes dalen.
UV-ontsmetting en verhitting
Tot slot kan het water ook ontsmet worden met een UV-ontsmetter of door verhitting.