Alternatieve waterbronnen voor irrigatie

Op deze pagina:

Welke waterbronnen kan ik als alternatief voor diep grondwater en leidingwater gebruiken voor irrigatie en waarop moet ik letten bij het gebruik ervan?

Rationeel watergebruik is niet enkel een kwestie van beredeneerd irrigeren, maar het is ook een kwestie van het juiste water te gebruiken voor de juiste toepassing.

Leidingwater is vrij duur en oppompen van diep grondwater wordt steeds moeilijker vergund omdat een overmatig gebruik van diep grondwater tot uitputting van de watertafels leidt. Daarom is het aangewezen om het gebruik van andere waterbronnen te overwegen.

In het kader van duurzaam watergebruik zijn hemelwater, oppervlaktewater en ondiep grondwater in te zetten als meer duurzame waterbronnen (bron: Mira-T achtergronddocument landbouw, 2007).

Voor irrigatie van openluchtgroenten wordt meestal oppervlaktewater en ondiep grondwater gebruikt voor zover dit in voldoende mate beschikbaar is. Omdat voor irrigatie van openluchtgroenten grote hoeveelheden water nodig zijn, doet u er goed aan efficiënt met het beschikbare water om te gaan door irrigatiesturing en een beregeningssysteem in te zetten waarbij het water efficiënt en uniform verdeeld wordt.

U moet erover waken dat u beschikt over de nodigevergunningen voor het capteren van oppervlaktewater en voor het gebruik van ondiep grondwater.

Het is steeds aan te raden om de waterkwaliteit van het gebruikte water na te gaan, zo kunt u problemen met een goede werking van het beregeningssysteem of met de gewaskwaliteit vermijden. Een algemene beoordeling van de geschiktheid van water als irrigatiewater kan op basis van een chemische en microbiologische analyse en een vergelijking te maken met de kwaliteitsnormen voor irrigatiewater.

 

Hoe kan ik drainagewater van mijn percelen terugwinnen voor irrigatie van openluchtteelten?

In het winterhalfjaar is er in Vlaanderen bij openluchtteelten een belangrijk neerslagoverschot. Om te natte bodemomstandigheden te vermijden en in het voorjaar tijdig met veldwerkzaamheden te kunnen starten, is een belangrijk deel van de tuinbouwgronden in Vlaanderen gedraineerd met een kunstmatig drainagestelsel. Een aanzienlijk deel van het neerslagwater verlaat via die drainage de percelen en is dan niet meer beschikbaar voor de (volgende) teelt. Het drainagewater loopt via drainagebuizen en eventueel moerbuizen naar een gracht of beek of naar een verzamelput.

Op jaarbasis valt gemiddeld ongeveer 800 liter neerslag per m2 per jaar op openluchtpercelen, terwijl er ongeveer 500 liter water per m2 per jaar verdampt vanuit de bodem of via het gewas. De drainagehoeveelheid bedraagt dus maximaal ongeveer 300 liter per m2 per jaar bij openluchtteelten.

Onder foliebassin ligt meestal ook een drainagestelsel. Dit drainagestelsel is nodig om bij hoge grondwaterstand en/of lage waterstand in de bassin te vermijden dat de waterdruk vanuit het grondwater te hoog wordt en de bassinfolie zou gaan drijven en mogelijk zelfs beschadigd zou raken.

In de tuinbouw zijn er meerdere mogelijkheden om drainagewater te winnen. Meestal monden de drainagebuizen rechtstreeks uit in een gracht of beek, maar soms komt het drainagewater in een verzamelput.

In een gracht of beek kan er een pompsysteem (met dompelpomp en vlottersysteem) voorzien worden dat in regenrijke perioden het drainagewater vanuit de gracht of beek overpompt in een foliebassin of watersilo, waarin het water tijdelijk gestockeerd wordt. Bij een verzamelput is er geen pompsysteem in een gracht of beek, maar wordt er rechtstreeks uit de verzamelput overgepompt (ook met dompelpomp en vlottersysteem). Later in het jaar kan het verzamelde drainagewater als irrigatiewater gebruikt worden, in zoverre aan de nodige waterkwaliteitseisen voldaan wordt.

Dergelijke opvangsystemen voor drainagewater, worden al op meerdere plaatsen in Vlaanderen met succes toegepast. Op het Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt in Kruishoutem ligt al meer dan 20 jaar een dergelijk systeem, waarbij het drainagewater eerst via een moerbuis afgevoerd wordt naar een verzamelput met dompelpomp. Bij voldoende drainagewater in de verzamelput wordt het water automatisch (vlottersysteem) overgepompt in een foliebassin. Dit foliebassin heeft een veel hogere opslagcapaciteit dan de verzamelput. In de zomermaanden wordt in belangrijke mate beregend met water afkomstig vanuit dit foliebassin.

Opvang en opslagsysteem voor drainagewater op PCG in Kruishoutem

Opvang en opslagsysteem voor drainagewater

Wat is diepdrainage en waarop moet ik letten bij de aanleg en het gebruik van een diepdrainage?

Een ‘nieuwere’ waterbron vormt water afkomstig van diepdrainage. Bij diepdrainage wordt een drainagebuis aangelegd tot op een diepte van 4 tot zelfs 8 m t.o.v. het maaiveld. Vaak gebeurt er ook geen vertakking, maar komt het drainagewater in een opvang terecht vanuit één lange drainagebuis (kan 100-en tot meer dan 1000 m lang zijn). Dit kan dus vergeleken worden met een lange, aaneensluitende rij van ondiepe grondwaterwinningen. U heeft dus ook een vergunning voor die grondwaterwinning nodig.

De drainageleidingen hebben een maximale diameter van 200 mm. Afhankelijk van de plaatselijke bodemomstandigheden kan de sleuf helemaal of gedeeltelijk opgevuld worden met goed doorlatend drainagemateriaal zoals grof zand of grind. Voordeel van die diepdrainage is dat - in tegenstelling tot drainages die op de klassieke diepte liggen - ook in de droge (zomer)perioden er nog altijd een mogelijkheid is tot winning van grondwater. Dit biedt m.a.w. voornamelijk een mogelijkheid tot waterwinning in die gebieden waar onvoldoende (grond)water beschikbaar is die via de klassieke methodes vlot kan gewonnen worden.

De kwaliteit van het water afkomstig van de diepdrainage kan vergeleken worden met de waterkwaliteit afkomstig van een ondiepe waterwinning. De chemische en bacteriologische kwaliteit is meestal goed tot zeer goed. In de kustregio moet u aandacht besteden aan de zoutdruk in het water.

De kostprijs voor het leggen van diepdrainage is sterk afhankelijk van de diepte en de lengte en het al dan niet gebruiken van aanvulzand. Richtinggevend moet gerekend worden op een prijs van 15 à 25 euro/lm (prijzen september 2011).

Meer info

Delen: