Europese landbouwministers verzameld in Limburg om te werken aan voedsel als strategische sector voor Europa

De Belgische federale en gewestelijke landbouwministers nodigden hun Europese collega's uit in België om te spreken over voedsel, en in het bijzonder eiwitten, als strategische sector voor de toekomst van Europa. De Europese Unie is vastbesloten om meer open strategische autonomie te bereiken op belangrijke beleidsdomeinen. De huidige context wordt gekenmerkt door boerenprotesten en geopolitieke, maar ook economische verschuivingen. Voedselsoevereiniteit wordt dus nog belangrijker. De ministers kwamen samen in een informele setting in de provincie Limburg. Naast de plenaire vergadering op dinsdag stonden interregionale bezoeken en maaltijden met lokale producten op het programma.

Belgische federale Minister van Landbouw: “Strategische autonomie in de landbouw is een van de prioriteiten van België voor zijn voorzitterschap van de Landbouw- en Visserijraad, dus was het belangrijk om de discussies voort te zetten. Voor het Belgische voorzitterschap is een van de beoogde oplossingen een Europese eiwitproductie voor de dierlijke sector. Het is belangrijk om een vorm van landbouw te garanderen die concurrerend en duurzaam is in de volle betekenis van het woord, dat wil zeggen productief, lonend voor de boeren en met voedingskwaliteit als sleutelwoord, en dat alles met behoud van het milieu. Recente geopolitieke conflicten hebben ook aangetoond hoe belangrijk het is om een hoog niveau van voedselzekerheid te handhaven. Om dat te bereiken, moeten we innovatie aanmoedigen in het licht van de grote uitdagingen waar de landbouw voor staat”.

Waalse Minister van Landbouw: “Voedselzekerheid en voedselsoevereiniteit zijn de belangrijke pijlers van ons landbouwbeleid. De huidige crisis maakt nog maar eens duidelijk dat we dringend actie moeten ondernemen om onze voedselsoevereiniteit te versterken, zodat we de bevoorrading voor iedereen kunnen veiligstellen en een inkomen kunnen garanderen voor onze landbouwers. Door aan een Europese eiwitstrategie te werken en onze capaciteit om onze burgers te voeden te versterken, vergroten we onze economische onafhankelijkheid”.

Vlaamse Minister van Landbouw: “Onze boeren zijn strategisch, landbouw is strategisch. Vandaag moeten we meer dan ooit praten over hoe we de strategische positie van onze landbouw kunnen garanderen en hoe we onze boeren de juiste middelen kunnen bieden om hun strategische positie te behouden. Daarom is het een eer om mijn collega-landbouwministers hier in Limburg uit te nodigen om onze beste praktijken te demonstreren, specifiek uit de voedingssector, en om te bespreken hoe we onze landbouwers kunnen blijven steunen, vooral in deze uitdagende tijden”.

Waarom werken aan voedsel en eiwitten als strategische elementen voor de toekomst van Europa?

Vooral in de context van onzekerheden en geopolitieke spanningen wil de Europese Unie onafhankelijker optreden op strategisch belangrijke beleidsterreinen. Voedsel kan worden beschouwd als een van die strategische belangen, met eiwitten als een cruciaal onderdeel daarvan.

Vandaag de dag is Europa (sterk) afhankelijk van import voor zijn plantaardige eiwitbronnen, voor zowel dierlijke als menselijke consumptie. Die afhankelijkheid van import heeft niet alleen economische gevolgen, maar ook een aanzienlijke impact op het milieu, het klimaat (onder andere door veranderingen in het landgebruik in het land van herkomst) en de gezondheid. Om die redenen is meer open strategische autonomie op het gebied van eiwitten op Europees niveau wenselijk. Dat kan niet op het niveau van de lidstaten, maar moet worden bereikt en gecoördineerd op Europees niveau. De Europese Unie heeft een strategischere aanpak van het voedselbeleid nodig.

Onze eigen boeren kunnen ook profiteren van de productie van plantaardige (of nieuwe) eiwitten als alternatieve inkomstenbron. Daarom is het van cruciaal belang om de hele eiwitketen aan te pakken in relevante (Europese, nationale en regionale) beleidsstrategieën om waarde aan elke schakel in de keten toe te voegen, waarbij tegelijkertijd wordt gezorgd voor een gelijk speelveld, zowel binnen de EU als met de handelspartners van de EU.

De Europese landbouwministers zochten antwoorden op deze vragen. De informele bijeenkomst voegde kennis en input toe aan de toekomstige Europese, nationale en regionale voedsel- en eiwitstrategieën. De ministers wilden de kansen grijpen voor de EU, de boer, het milieu, het klimaat en de gezondheid: ze beschouwen een systeembrede en interdisciplinaire aanpak als cruciaal om dat te bereiken. Dat betekent ook kijken naar de vraag naar eiwitten. Alles begint immers met de (toekomstige) vraag van de consument, waarna de hele waardeketen voortbouwt op die vraag om voor voldoende aanbod te zorgen.

De voorlopige conclusies van de bijeenkomst, die zeker tot verdere stappen zullen leiden, zijn:

• De strategische autonomie over eiwitten is noodzakelijk en het zal nodig zijn om maatregelen te nemen om de onafhankelijkheid van de EU in die sector te vergroten.
• Het zal nodig zijn om de eiwitbronnen diverser te maken, om de Europese productie te promoten en om bijproducten beter te benutten.
• De uitdagingen moeten op een transversale en intersectorale manier in kaart worden gebracht, bij de producenten tot de consumenten.
• Het is essentieel dat de Europese eiwitproductiesectoren, zowel van plantaardige als dierlijke oorsprong, winstgevende afzetmarkten hebben.
• De onderzoeks- en innovatierol in de ontwikkeling van de sector is een belangrijk element.
• De gekoppelde steun stimuleert de ontwikkeling van de teelt van plantaardige eiwitten in plaats van graangewassen.

Naast de bijeenkomst zelf konden de EU-ministers kennismaken met het Belgische aanbod. Lekker eten en drinken horen daarbij, dus werden er verschillende lokale producten geproefd. Waar mogelijk waren de lokale producenten aanwezig om hun voedselproces uit te leggen en met de Europese bezoekers te praten. Natuurlijk werd het platteland van zowel het Vlaamse als het Waalse deel bezocht en het was de juiste tijd van het jaar: de bloesems werkten betoverend. De Europese ministers bezochten een boerderij met de typische Belgisch witblauw, zagen de fruitbomen bloeien in het prachtige Haspengouwse landschap en bezochten het Proefcentrum Fruitteelt, pcfruit, dat zijn nieuwste innovaties tentoonstelde.

De afgelopen maanden hebben we grote boerenprotesten gezien in de meeste Europese landen, waaronder in België. De drie Belgische ministers hechten veel belang aan de stem van de boeren. Daarom was er op dinsdagochtend ook een bijeenkomst met de boerenorganisaties. Door vernieuwde aandacht te besteden aan hun noden, konden zowel het Belgische voorzitterschap als de Europese Commissie tijdens de ministerbijeenkomst toewerken naar antwoorden op de behoeften van de boeren.