Algemeen
Sommige zomers kunnen zeer droog en warm zijn. Met de klimaatverandering zouden dergelijke zomers meer voorkomen. Niet alleen planten maar ook dieren lijden hieronder. In 2019 stierven tijdens de hittegolf meer dieren dan normaal. Als droogte gepaard gaat met aanhoudende hoge temperaturen, ondervinden de dieren vooral hinder in de vorm van hittestress, zowel op stal als buiten. In de stal zijn maatregelen nodig om de temperatuur niet te ver te laten oplopen. Buiten de stal moeten dieren zich kunnen beschermen tegen de zon via beschutting (al dan niet van natuurlijke aard).
Daarnaast is het van groot belang dat dieren over voldoende drinkwater en voeder van goede kwaliteit beschikken. Indien er onvoldoende kwalitatief weidegras aanwezig is, is bijvoedering noodzakelijk.
Het is duidelijk dat droogte op middellange termijn zoals in 2018 en 2019 gevolgen kan hebben op de voederprijzen en de productieresultaten, en dus ook op de rendabiliteit van de bedrijven.
Dieren met hittestress
Door de dieren te observeren kunt u vaststellen of ze al dan niet te kampen hebben met hittestress. Wanneer dieren niet meer hun natuurlijk gedrag vertonen en proberen om zoveel mogelijk warmte te verliezen hebben ze te maken met hittestress. De dieren zullen in de mate van het mogelijk schaduw opzoeken. Ze zullen ook meer gaan rechtstaan omdat ze in deze houding meer warmte kwijt kunnen raken dan in een liggende positie. Hun bewegingen worden trager en door een versnelde ademhaling proberen ze ook warmte kwijt te raken. Daarnaast zullen ze ook vaker rond de drinkplaatsen te vinden zijn en zullen ze meer drinken.
Bij het verteringsproces wordt veel warmte geproduceerd: onder hittestress zullen ze daarom minder eten, wat mogelijk kan leiden tot pensverzuring.
Als gevolg van dit alles produceren ze minder melk, en bestaat er een hoger risico op pensverzuring en klauwproblemen.
Uit de praktijk is ook gebleken dat veel dieren in een mindere conditie verkeren doordat ze minder voeder opnemen als gevolg van de langere hitteperiodes. Daardoor raken dieren minder snel drachtig (langer aflammerseizoen).
Een hoge luchtvochtigheid kan hittestress bij warme weersomstandigheden verergeren.
Bij aanhoudende hoge temperaturen kunt u volgende maatregelen nemen:
- op de weiden schaduw creëren zal zeker helpen om de dieren verkoeling te bieden. Dit kunt u door:
- eenvoudige schuilhokken te plaatsen,
- schaduwdoeken op te hangen , dit is een snelle en relatief goedkope methode om weides zonder schaduw of schuilhokken in te richten tegen hittestress (Meer info in ILVO-mededeling 185 – Detectie, gevolgen en preventie van hittestress bij rundvee op de weide),
- de aanplanting van snelgroeiende bomen. Dit is zeker op lange termijn een oplossing
- het klimaat van een stal is bij hoge tot extreem hoge temperaturen beter dan op de weide. Bij weidegang rond de stal kunt u dieren daarom op de warmste momenten van de dag beter binnenhouden. Overweeg om ze eventueel enkel ’s nachts buiten te laten wanneer de hitte aanhoudt
- het klimaat in de stal verbeteren (afkoelen) kan door de natuurlijke en/of mechanische ventilatie te optimaliseren. Ventilatoren zorgen door een verhoogde luchtsnelheid voor een lagere gevoelstemperatuur
- bij temperaturen boven de 25°C stijgt de waterbehoefte. Voldoende, schoon en vers water is dus zeker een aandachtspunt tijdens de warme perioden.
- broei in het voeder zal de voederopname doen dalen. Voeder aanbieden in kleine porties vermindert de kans op broei. Ook voederen in koelere periode (’s avonds en in de vroege ochtend) kan dit probleem deels verhelpen
- zorg ervoor dat schapen en geiten niet te veel krachtvoeder in één keer krijgen, omdat de lagere opname van ruwvoer pensverzuring in de hand werkt wanneer u een gelijke hoeveelheid krachtvoer blijft geven
- let op voor scheren tijdens zeer warme periodes: scheer ze best ruim voor de warme periodes of geef ze na het scheren beschutting zodat ze niet verbranden
- besteed extra aandacht aan de hoogdrachtige dieren
- laat uw schapen en geiten zo veel mogelijk met rust:
- probeer omweiden, transporteren, enz. goed in te plannen.
Stel extra vaccinatiebehandelingen uit. Wanneer u de schapen vaccineert, stijgt hun temperatuur een beetje omdat de dieren actief zijn. Daarnaast reageren dieren soms op een vaccin waardoor de lichaamstemperatuur een graad extra kan stijgen: probeer dit dus te vermijden.
Meer informatie vindt u op de website van Dierengezondheidszorg Vlaanderen : Hoe verhoogt u het comfort van kleine herkauwers bij extreme hitte?