Vlaamse landbouwers zetten meer dan ooit in op vrijwillige maatregelen voor milieu, klimaat en biodiversiteit

In 2023 tekenden 13.874 Vlaamse landbouwers in op ecoregelingen, agromilieuklimaatmaatregelen en beheerovereenkomsten. Dat zijn vrijwillige maatregelen via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) met een positieve impact op het milieu, het klimaat en de biodiversiteit. De top 3 van maatregelen die de meeste landbouwers in 2023 hebben aangevraagd, was het behoud van meerjarig grasland, het verhogen van het organische koolstofgehalte via producten met een hoog koolstofgehalte en de ecoregeling ecologisch beheerd grasland.

Landbouwers zijn landschapsbouwers, ze geven het landschap letterlijk vorm en zorgen voor kwalitatief en betaalbaar voedsel. Maar landbouwers zijn ook zelf afhankelijk van de natuur, het klimaat en de biodiversiteit. Via ecoregelingen, agromilieuklimaatmaatregelen en beheerovereenkomsten kunnen landbouwers zich vrijwillig engageren om maatregelen uit te voeren die positief bijdragen aan de biodiversiteits-, milieu- en klimaatdoelstellingen. Al deze maatregelen dragen bij tot de transitie naar een meer duurzame landbouw. De landbouwer krijgt voor zijn engagement een vergoeding om de minderinkomsten door productieverlies en zijn gemaakte kosten te compenseren. 

De top 3 van maatregelen die door de meeste landbouwers werden aangevraagd in 2023: het behoud van meerjarig grasland (aangevraagd door 7.908 landbouwers), het verhogen van het organische koolstofgehalte via producten met een hoog koolstofgehalte (aangevraagd door 6.119 landbouwers) en de ecoregeling ecologisch beheerd grasland (aangevraagd door 3.572 landbouwers).

De ecoregeling meerjarig grasland bevordert een bijkomende koolstofopslag in de bodem door het langer aanhouden van graslanden zonder te vernieuwen. Het aanbrengen van stalmest, compost en houtsnippers – producten met een hoog koolstofgehalte – zorgt dan weer voor een meer vruchtbare bodem met een betere waterhuishouding. Dat wapent de bodem tegen erosie, droogte of wateroverlast. Bij de ecoregeling ecologisch beheerd grasland is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmeststoffen niet toegelaten, wat positief is voor de biodiversiteit en de bodem- en waterkwaliteit. 

Daarnaast vroegen heel wat landbouwers steun aan in 2023 voor de inzaai van een- en meerjarige ecoteelten (aangevraagd door 3.556 landbouwers) zoals vlinderbloemigen, veldbonen, luzerne, enz. Deze maatregel draagt onder meer bij tot een betere bodemkwaliteit, de biodiversiteit, het verminderen van de eiwitafhankelijkheid en een meer circulaire landbouw. Ook de ecoregeling precisielandbouw via automatische GPS- of RTK-GPS-aansturing kende succes met 2.110 aanvragers. Korrelmeststoffen of gewasbeschermingsmiddelen toepassen via precisietechnieken leidt tot een verminderd gebruik van deze producten en heeft daardoor een positieve milieu-impact. Landbouwers vonden ook de weg naar de ecoregeling bufferstroken zodat steun werd aangevraagd voor de aanleg van 5.596 bufferstroken. Ook de bedrijfsgebonden maatregelen zoals de agromilieuklimaatmaatregel antibioticareductie (aangevraagd door 1.551 landbouwers) en de ecoregeling verhogen organische koolstofgehalte via het teeltplan (aangevraagd door 1.690 landbouwers) waren in trek.

Op de betaalkalender is terug te vinden welke maatregelen al uitbetaald werden (https://lv.vlaanderen.be/steun/uitbetalingen).

De tien meest aangevraagde perceelsgebonden ecoregelingen, voor 2023, waren:

Cijferwebsite

Voor een volledig overzicht van alle aangevraagde perceelsgebonden ecoregelingen, agromilieuklimaatmaatregelen en beheerovereenkomsten verwijzen we graag door naar de cijferwebsite van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij: https://landbouwcijfers.vlaanderen.be/ en meer bepaald naar de nieuwe indicator Deelname aan ecoregelingen en agromilieu- en klimaatmaatregelen | Landbouw & Visserij (vlaanderen.be)

De cijferwebsite bestaat ondertussen drie jaar en bevat heel wat objectieve en betrouwbare data voor een breed doelpubliek: landbouwers, vissers, beleidsmedewerkers, onderzoekers, sectorvertegenwoordigers, studenten, journalisten en de burger en consument. Zo bevat de cijferwebsite cijfergegevens over de arealen van de verschillende teelten, het aantal landbouwbedrijven, de productiewaarde van de landbouw, de veestapel, de specialisatie van de landbouwbedrijven … om er een paar te noemen. 

Ook kunnen onderzoekers de data achter de figuren en de figuren zelf downloaden. Er worden open data aangeboden, waarop geïnteresseerden eigen analyses kunnen uitvoeren, op de site zelf of met eigen software. Het is ook mogelijk in te zoomen op de figuren en bijkomende variabelen te visualiseren. Kortom, de cijferwebsite https://landbouwcijfers.vlaanderen.be/ is meer dan een bezoek waard.