Op deze pagina:
- Waarom doe ik er goed aan (prei)waswater op mijn bedrijf te hergebruiken?
- Welke stappen zijn nodig om waswater te kunnen hergebruiken?
- Hoe dimensioneer ik een gesloten circuit voor het hergebruik van waswater bij het wassen van prei?
- Hoe dimensioneer ik een gesloten circuit voor het hergebruik van waswater bij het wassen van andere groenten (wortelen, pastinaak, pompoen, venkel …) met een beperkt areaal?
Waarom doe ik er goed aan (prei)waswater op mijn bedrijf te hergebruiken?
Op groentebedrijven wordt veel water verbruikt: niet alleen voor irrigatie en gewasbescherming maar ook voor de reiniging van de groenten en de schoonmaak van de bedrijfsruimten. Het is voor u als teler niet altijd evident om voor al deze doeleinden voldoende water beschikbaar te hebben. Voor het marktklaar maken van 1 hectare prei heeft u, afhankelijk van onder meer de grondsoort, ongeveer 1.200 m³ water nodig! Voor een gemiddeld bedrijf met 8 ha prei loopt dit al snel op, maar door efficiënt hergebruik kan tot 98% van het waswater bespaard worden! Omdat water elk jaar duurder wordt, het gebruik ervan meer gereglementeerd (verplichte installatie debietsmeters) wordt en de normen voor lozing van afvalwater steeds strenger worden, wordt hergebruik steeds belangrijker. Bovendien is water recirculeren in een vijver ook niet conform de wetgeving. Een goed overwogen investering in hergebruik van waswater door middel van een gesloten systeem verdient u daarom snel terug. Bovendien voldoet u op deze manier aan alle geldende water gerelateerde milieuwetgevingen.
Let wel op dat u, zoals de lastenboeken het vereisen, het marktklare product nog steeds naspoelt met drinkbaar water of met water waarvan de kwaliteit goedgekeurd is door de autoriteiten.
Welke stappen zijn nodig om waswater te kunnen hergebruiken?
Voordat het waswater hergebruikt kan worden, moet het een aantal behandelingen ondergaan. Het waswater is immers belast met wortelen plantenresten, aardedeeltjes en opgelost organisch materiaal die moeten afgescheiden worden. Bij hergebruik van preiwaswater wordt daarom meestal met 3 stappen gewerkt:
- de verwijdering van plantenresten;
- de bezinking van de aardedeeltjes in een bezinkbekken;
- de verwijdering van de zwevende en opgeloste organisch vervuiling.
Een goede opbouw, plaatsing en dimensionering van de rooster of zeef voor de verwijdering van de plantenresten, van het bezinkbekken en van het biologisch systeem voor de verwijdering van de zwevende en opgeloste vervuiling is essentieel voor een goede werking van het systeem dat er voor zorgt dat het waswater hergebruikt kan worden.
Verwijdering van plantenresten (organische belasting)
De eerste belangrijke stap is om zo snel mogelijk de blad- en wortelresten te verwijderen. Zo wordt verhinderd dat plantenresten in het bezinkbassin terechtkomen en geurhinder veroorzaken. Bovendien voorkomt u op die manier vroegtijdige slijtage van pompen en verstopping van wasdoppen.
Er zijn verschillende mogelijkheden om blad- en worteldeeltjes uit het water te halen: door middel van een fijn inox rooster of met een zeefbocht.
Bezinking van de aardedeeltjes in een bezinkbekken
Behalve de inperking van de organische belasting is de verwijdering van de gronddeeltjes een voorwaarde om waswater te kunnen hergebruiken. Het bezinkbassin bestaat meestal uit 3 compartimenten. Er zijn minstens 2 compartimenten nodig: 1 voor bezinking en 1 om opnieuw water uit te pompen. Het water stroomt in het eerste bezinkbekken bij voorkeur via een verdeelgoot die over de volledige breedte van het bezinkingsbekken wordt opgehangen, om het waswater zo rustig mogelijk het eerste compartiment van het bezinkbekken te laten instromen en zo te vermijden dat het slib terug omhoog gestuwd wordt.
Verwijdering van de zwevende en opgeloste organische vervuiling
Verwijderen van organische vervuiling gebeurt door materiaal te voorzien met een groot contactoppervlak waarop bacteriën zich kunnen nestelen om organisch materiaal om te zetten. Dit gebeurt door aërobe filters met kunststof (bv. biorol) of met lava (bv. lavafilter) als dragermateriaal. Voor bedrijven die enkel in de wintermaanden prei wassen is de verwijdering van het zwevende opgelosteorganisch materiaal niet echt nodig. Door de lage temperaturen in de winter is er weinig kans op geurhinder.
Hoe dimensioneer ik een gesloten circuit voor het hergebruik van waswater bij het wassen van prei?
Beschrijving van een gesloten systeem voor het wassen van prei op een bedrijf met een teeltoppervlakte van 2-5 ha prei
Onder de preiwasmachine bevindt zich een goot met daarboven een rooster (met mazen van 1 mm) zodat de grove prei- en worteldelen onmiddellijk van het waswater afgescheiden worden. Het waswater gaat daarna naar de lager gelegen zandvang die binnen opgesteld staat in de loods. In de zandvang gebeurt een afscheiding van de zanddeeltjes terwijl fijne leem en klei in oplossing blijven. Door de installatie van een zandvang (binnen of buiten) kan het bezinkbekken veel kleiner gedimensioneerd worden.
Na de zandvang gaat het water ofwel rechtstreeks naar het bezinkbekken ofwel (optioneel) naar een oppompput vanwaar het terug naar de preipeller loopt. Op het einde van de wasdag wordt het water naar het bezinkbekken gestuurd waar het traag over de volledige breedte van de put stroomt, zodat zand- en leemdeeltjes kunnen bezinken. Via een overstortmuur stroomt het water van de bezinkput naar het oppompbassin.
Het bezinkbassin heeft bij een minimum vereiste waterhoogte van 1 m een bruikbaar volume van 11 m³: 8 m³ bezinkbekken en 3 m³ oppompbekken. In combinatie met de zandvang (=1 m³) is dit voldoende groot om een goede bezinking van waswater toe te laten.
U kunt een kostenraming voor de aanleg van een gesloten waswatercircuit maken aan de hand van een indicatieve prijslijst voor de verschillende onderdelen van het systeem.
Beschrijving van een gesloten systeem voor het wassen van prei op een bedrijf met een teeltoppervlakte van 10-20 ha prei
Een fijn rooster (diameter gaatjes =1 mm) onder de preipeller verwijdert de blad- en wortelresten. Het sleepsysteem sleept het preiafval weg en maakt dat het rooster voldoende proper gehouden wordt (afvoer preibladeren gebeurt in tegenovergestelde richting van de afvoer van het waswater om het waswater zo min mogelijk met aardedeeltjes te beladen).
Het waswater wordt vervolgens verder gezuiverd in het bezinkbekken dat bestaat uit 3 compartimenten: 2 bekkens om het water te laten bezinken en 1 oppompbassin waaruit het water opgepompt wordt om terug in het wascircuit te lopen. Het waswater komt in het bezinkbekken via een verdeelgoot, over de volledige breedte van het bassin. Hierdoor wordt turbulentie vermeden en de voortbeweging van het water doorheen het bassin gebeurt onmiddellijk over de volledige breedte. Hierdoor is de stroomsnelheid van het water behoorlijk traag zodat de bezinking optimaal is. De constructie van perfect horizontale overstortmuurtjes is belangrijk omdat de deeltjes die al een klein beetje bezonken zijn, hierdoor niet in het volgende compartiment terechtkomen.
Het bezinkbassin heeft bij een minimum vereiste waterhoogte van 1 m een bruikbaar volume van 72 m³: 60 m³ bezinkbekken en 12 m³ oppompbekken. Dit is voldoende groot om de bezinking toe te laten maar klein genoeg om geen zuurstofgebrek te veroorzaken.
Om het organisch materiaal sneller te verwijderen en hierdoor ook geurhinder te voorkomen, kan optioneel een lavafilter of biorol geplaatst worden. Het water wordt opgepompt uit het tweede bezinkingscompartiment en over de lavafilter of biorol gespoten. De uitlaat van de lavafilter of biorol komt via de goot onder de preipeller terecht in het eerste compartiment.
U kunt een kostenraming voor de aanleg van een gesloten waswatercircuit maken aan de hand van een indicatieve prijslijst voor de verschillende onderdelen van het systeem.
Hoe dimensioneer ik een gesloten circuit voor het hergebruik van waswater bij het wassen van andere groenten (wortelen, pastinaak, pompoen, venkel …) met een beperkt areaal?
Op bedrijven waar andere groenten met een beperkt areaal gewassen worden zijn de systemen om waswater te hergebruiken bij het wassen van prei een grote luxe. Op bedrijven waar groenten zoals venkel, pompoen … met een beperkt areaal gewassen worden is een compact systeem een alternatief. Hierbij kan een opvangbak onder de wasser worden geplaatst. Op de zijkant van de opvangbak wordt een grof rooster geplaatst met daarnaast een oppompdeel. Het rooster zorgt ervoor dat grove delen tegengehouden worden.
Op het einde van de wasdag wordt het waswater overgepompt naar een beperkt bezinkbekken met nageschakeld oppompbekken. Bij een volgende wasdag wordt het water uit het oppompbekken gebruikt om de opvangbak onder de wasser opnieuw te vullen. De grootte van het bezinkbekken en het oppompbekken worden mee bepaald door de hoeveelheid water die nodig is in de opvangbak onder de wasser. De aangegeven groottes zijn slechts indicatief.
In periodes van inactiviteit, wordt het water uit het bezinkbekken/oppompbekken rondgepompt over een lavafilter.
U kunt een kostenraming voor de aanleg van een gesloten waswatercircuit maken aan de hand van een indicatieve prijslijst voor de verschillende onderdelen van het systeem.