Mijn buur wil ggo telen

Op deze pagina:

• Wat doe ik als mijn buur een intentie tot ggo-teelt heeft gemeld?
• Economische schade door naburige ggo-teelt
• Hoe vraag ik een schadevergoeding aan?
• Erkenning van diensten voor staalname en laboratoria voor ggo-analyses

Wat doe ik als mijn buur een intentie tot ggo-teelt heeft gemeld?

Als u een intentieverklaring heeft ontvangen van een collega landbouwer, betekent dit dat die landbouwer u officieel op de hoogte brengt dat hij/zij het plan heeft een ggo in te zaaien of aan te planten tijdens het komende seizoen op een veld dat zich binnen een perimeter bevindt van één van uw velden. Die perimeter (of meldingsafstand) werd voor een aantal gewassen al vastgelegd in de Vlaamse wetgeving en verschilt afhankelijk van het gewas (maïs: 100 m; aardappel: 50 m; suikerbiet: 50 m).

Die melding heeft in de eerste plaats de bedoeling om u op de hoogte te brengen van een ggo-teelt.

Naast de meldingsafstand, werd ook een ‘isolatieafstand’ wettelijk vastgelegd voor al die gewassen. Die isolatieafstand moet er in de praktijk voor zorgen dat ggo-vermenging tussen twee naburige velden (één ggo en het andere conventioneel of biologisch) afdoende vermeden wordt (maïs: 50 m; aardappel: 5 m; suikerbiet: 5 m).

Als uw perceel deels binnen de isolatieafstand ligt en als u van mening bent dat die ggo-teelt u economisch nadelig kan zijn, heeft u het recht om (binnen 30 kalenderdagen) een bezwaarschrift in te dienen bij de ‘co-existentiecommissie’ (via het hiervoor voorziene formulier). In dit bezwaarschrift geeft u duidelijk aan welk economisch belang u heeft om de aangemelde ggo-teelt met uw bezwaarschrift te weren. Als uw bezwaar gegrond bevonden wordt door de commissie, zal de aangemelde ggo-teelt niet mogen plaatsvinden op het hiervoor voorziene perceel.

We raden u in ieder geval aan om zoveel mogelijk rechtstreeks met de betrokken landbouwer te praten. Alternatieve oplossingen die voor beide partijen aanvaardbaar zijn, kunnen zo veel eenvoudiger tot stand komen (bv. afstemmen van teeltplannen, keuze van ras …) Afspraken maken in een goede verstandhouding met de buren, is hier zeker te verkiezen boven een bezwarenprocedure!

De naburige ggo-teler kan u ook aanspreken om een opkoopregeling te onderhandelen, om mogelijke economische schade contractueel op te vangen.

Als uw perceel volledig buiten de voor het betreffende gewas vastgelegde isolatieafstand ligt, moet of kan u tegen deze ggo-teelt niets ondernemen. De intentieverklaring is in dit geval voor u louter informatief. De ggo-teelt zal plaatsvinden, op voorwaarde dat geen andere collega-buurlandbouwer een gegrond bezwaar indiende en op voorwaarde dat de ggo-teler voldeed aan alle andere opgelegde vereisten.

Als er, ondanks alle genomen maatregelen, toch nog vermenging met een ggo (boven een Europees vastgestelde drempelwaarde van 0,9% ggo) zou optreden in uw conventionele of biologische oogst en als u daardoor economisch verlies lijdt, kan u, mits ook aan alle andere voorwaarden voldaan is, een aanvraag tot schadevergoeding indienen bij het Fonds voor Landbouw en Visserij.

Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de mogelijkheid tot bezwaarschrift verwijzen we graag naar het vademecum.

Economische schade door naburige ggo-teelt

Een genetisch gemodificeerd gewas dat in de EU toegelaten werd om te telen, heeft vooraf aan de toelating een grondige screening ondergaan. In die screening worden zoveel mogelijk risico’s beoordeeld die het ggo in kwestie zou kunnen inhouden met betrekking tot gevaren voor enerzijds het leefmilieu en anderzijds de menselijke en dierlijke gezondheid. We kunnen er dan ook van uitgaan, dat de ggo’s die voor de teelt beschikbaar zijn op de Europese markt, veilig zijn en geen ernstige schade berokkenen aan ecosystemen, de biodiversiteit of dieren in de natuur, noch aan mensen, als we ze zouden opeten.

De schade die u als landbouwer van een niet-genetisch gewas in de buurt van de teelt van een ggo zou kunnen oplopen, is economische schade, die het gevolg is van vermenging van een ggo met uw oogst, conventioneel of biologisch. Als die vermenging onvoorzien is en als er meer dan 0,9% DNA van ggo’s voorkomt ten opzichte van het totale DNA van het betreffende gewas, moet u die oogst voorzien van een etiket waarop staat dat het 'ggo’s bevat. Die verplichte etikettering kan een economisch gevolg hebben, namelijk een verminderde verkoopprijs op de markt. U kan m.a.w. economische schade oplopen (verminderde inkomsten). Voor de biolandbouw kan dit bovendien ook leiden tot de declassering van een lot, perceel of bedrijf, wat de economische schade doet oplopen.

Co-existentieregels zijn er dus om die vermenging zoveel mogelijk te vermijden, zodat geen economische schade optreedt. Wanneer de regels die we als overheid hebben opgelegd, niet zouden volstaan, dan kan u onder bepaalde voorwaarden terecht bij het fonds om een schadevergoeding te eisen.

Hoe vraag ik een schadevergoeding aan? 

Als u als conventionele of biologische landbouwer ondanks alle, door uw naburige ggo-teler en/of door uzelf genomen, maatregelen toch nog vermenging met een ggo zou vaststellen in uw conventionele of biologische oogst en als u daardoor economisch verlies lijdt, kan u, een aanvraag tot schadevergoeding indienen bij het Fonds voor Landbouw en Visserij. Als u als landbouwer een verbintenis met de ggo-teler (opkoopregeling) heeft ondertekend, zal u volgens die regeling vergoed worden, en komt het fonds niet tussen.

De aanvraag tot schadevergoeding gebeurt (bij voorkeur) via het hiervoor voorziene formulier.

Om recht te hebben op een schadevergoeding, moet aan een aantal voorwaarden voldaan worden. Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de mogelijkheid tot aanvraag van schadevergoeding en van de noodzakelijke voorwaarden verwijzen we graag naar het vademecum.

Erkenning van diensten voor staalname en laboratoria voor ggo-analyses 

U laat best van uw oogst van een niet-genetisch gewijzigd gewas een representatief staal nemen als:

• er schade of een vermoeden van schade is, m.a.w. als er twijfel is over de mogelijke toevallige aanwezigheid (vermenging) van een ggo in de oogst van een conventioneel of biologisch gewas;
• u vanwege contractuele verbintenissen moet kunnen aantonen dat er geen ggo-vermenging aanwezig is;
• u zichzelf wil indekken voor eventuele latere schadeclaims door een bewijsstaal te laten bewaren.

U laat indien nodig die stalen ook analyseren op de toevallige aanwezigheid van een ggo in uw oogst. U laat de staalnames en analyses uitvoeren door een erkende dienst of laboratorium, om de resultaten desgevallend te gebruiken bij een aanvraag tot schadevergoeding bij het fonds.

De minister van Landbouw erkent de diensten voor staalname en laboratoria voor ggo-analyses zoals wettelijk vastgelegd:

Diensten die voor staalname in het kader van de co-existentieregelgeving erkend willen worden, dienen hiervoor een aanvraag in bij de bevoegde instantie en tonen uitgebreid aan (gestaafd met bewijzen) dat ze beschikken over:

• voldoende nuttige ervaring met betrekking tot het nemen van stalen in landbouwgewassen en -grondstoffen, onder andere overeenkomstig ISO 2859 en ISO 542;
• passende en toereikende uitrusting voor staalnames;
• een accreditatie volgens het systeem BELAC voor het nakomen van de ISO 17025 normen.

Laboratoria die voor ggo-analyses in het kader van de co-existentieregelgeving erkend willen worden, dienen hiervoor een aanvraag in bij de bevoegde instantie en tonen uitgebreid aan (gestaafd met bewijzen) dat ze beschikken over:

• voldoende nuttige ervaring met betrekking tot analyses voor het opsporen van genetisch gemodificeerde gewassen;
• passende en toereikende installaties en uitrusting voor alle nodige analyses;
• een accreditatie voor kwalitatieve en kwantitatieve ggo-analyses volgens het systeem BELAC voor het nakomen van de ISO 17025 normen.

Een erkenning is vijf jaar geldig. De erkenning kan ingetrokken worden als niet langer voldaan wordt aan de voorwaarden voor erkenning.