Alternatieve waterbronnen

Op deze pagina:

• Welke waterbronnen kan ik voor het aanmaakwater gebruiken als alternatief voor diep grondwater en leidingwater?
• Hoe moet ik hemelwater opslaan?
• Meer info

Welke waterbronnen kan ik voor het aanmaakwater gebruiken als alternatief voor diep grondwater en leidingwater?

Rationeel watergebruik is niet enkel een kwestie van water besparen door verspilling te voorkomen,  maar het is ook een kwestie van het juiste water te gebruiken voor de juiste toepassing.

Leidingwater is vrij duur en oppompen van diep grondwater wordt steeds moeilijker vergund omdat een overmatig gebruik van diep grondwater tot uitputting van de watertafels leidt. Daarom is het aangewezen om het gebruik van andere waterbronnen te overwegen.

In het kader van duurzaam watergebruik zijn hemelwater, oppervlaktewater en ondiep grondwater in te zetten als meer duurzame waterbronnen (bron: Mira-T achtergronddocument landbouw, 2007).

Hemelwater is het meest geschikt als aanmaakwater in de sierteelt. Ook open putwater en drainagewater kunnen gebruikt worden. Diep grondwater en leidingwater zijn, gezien de kwaliteit en hoge kostprijs, niet aangewezen. Oppervlaktewater is ook inzetbaar maar wordt in de sierteelt heel beperkt gebruikt.

Bij de inzet van die bronnen doet u er goed aan om na te gaan of het water voldoet aan de richtwaarden voor aanmaakwater.

Hemelwater

Hemelwater is door de zeer lage elektrische geleidbaarheid (EC) het meest geschikte aanmaakwater voor de glastuinbouw en in het bijzonder voor gesloten teeltsystemen op substraat. Daardoor is de ophoping van ballastzouten bij hergebruik van drainwater geringer dan bij het gebruik van grondwater. Hemelwater laat ook een grotere marge toe om meststoffen aan het water toe te voegen, zonder dat de geleidbaarheid van het aanmaakwater te hoog oploopt.

Opgevangen hemelwater bevat vaak zink, afkomstig van het gegalvaniseerde serredek. De pH van hemelwater bedraagt meestal ongeveer 7. Kenmerkend is het laag bicarbonaatgehalte, minder dan 0,5 mmol/l. Hemelwater is dus water met weinig buffer voor zuur.

In Vlaanderen valt jaarlijks ongeveer 780 liter neerslag per m². In de praktijk zijn er echter grote verschillen in regenval tussen de jaren en kan niet alle hemelwater opgeslagen worden. Als er op een efficiënte manier gerecirculeerd wordt en er voldoende hemelwateropslag voorzien wordt, is een aanvulling met grondwater in vele gevallen niet meer nodig.

Foto opvangbassin voor hemelwater

Bron: PCS

Boorputwater (grondwater)

Niet alle boorputwater is geschikt als aanmaakwater voor de substraatteelt. Ondiepe boorputten (minder dan 20 m diep) geven vaak een te hoog ijzergehalte. Diepe boorputten bevatten dikwijls een te hoge concentratie aan natrium en chloor. Via een ontijzeringsinstallatie of omgekeerde osmose kan dit grondwater behandeld worden. Bij een tekort aan hemelwater wordt meestal overgeschakeld op ondiep grondwater.

Open putwater

Water afkomstig van een open put is vaak een mengsel van hemelwater, water dat vanuit de omliggende bodemlagen in de open put infiltreert en boorputwater dat bijgepompt wordt tijdens droge perioden. De samenstelling van open putwater kan in de loop van het seizoen wijzigen. In de zomer, als het weinig regent en het waterverbruik groot is, bestaat open putwater voor het grootste deel uit water aanwezig in de bovenste bodemlagen, al dan niet gemengd met boorputwater. Afhankelijk van de samenstelling van de bodem en het eventueel toegevoegde boorputwater, kan het water zouten of opgelost ijzer bevatten die het minder geschikt maken voor bepaalde teelten.

Er is in Vlaanderen vrij veel open putwater dat het hele jaar door een zeer goede kwaliteit heeft. Regelmatige controle van de elektrische geleidbaarheid (EC) laat toe de kwaliteit van het water in de loop van het seizoen op te volgen.

In een vijver waarbij de bodem wordt afgesloten met een folie kan uitsluitend hemelwater worden opgevangen. Als de bodem van de vijver niet afgesloten is met een folie (open vijver) is in die vijver een mengeling van ondiep grondwater en hemelwater aanwezig. In dat geval is de wetgeving op de grondwaterwinning en -heffing van toepassing.

Foto open vijver

Bron: PCS

Drainagewater

Drainagewater kan vooral opgevangen worden in de winter en het voorjaar. Die waterbron kan een te hoog gehalte aan nutriënten en/of ballastzouten bevatten. Naargelang het seizoen kunnen er fluctuaties zijn in de waterbeschikbaarheid en -kwaliteit. Een opvolging via regelmatige staalname en analyse is noodzakelijk. Bovendien is vaak wateropslag nodig.

Hoe moet ik hemelwater opslaan?

Voor de opslag van hemelwater worden watersilo’s of foliebassins gebruikt. De wateropslag bevindt zich meestal deels in de grond en deels boven de grond. Er bestaan ook systemen waarbij water onder de serre of andere gebouwen wordt opgeslagen. Watersilo’s zijn plaatstalen silo’s met een kunststoffolie in. Foliebassins zijn uitgegraven vijvers die voorzien zijn van een kunststoffolie. Een watersilo neemt minder plaats in dan een foliebassin, maar is over het algemeen duurder. Enkel bij kleine types (kleiner dan 500 m3) is de kostprijs vergelijkbaar met die van een foliebassin. Een watersilo kan gemakkelijk afgedekt worden om algengroei tegen te gaan. Bij foliebassins is het veel moeilijker om het water af te schermen van licht en dus kunnen algenproblemen ontstaan.

Meer info