Op deze pagina:
- Hoeveel water gebruikt de Vlaamse varkenshouderij?
- Waarvoor wordt water gebruikt in de varkenshouderij?
- Welke waterbronnen worden gebruikt in de varkenshouderij?
- Aan welke kwaliteitseisen moet het water voldoen?
- Welke gevolgen kan een slechte drinkwaterkwaliteit hebben voor mijn bedrijf?
- Waarom is het belangrijk zuinig en verstandig om te gaan met water op mijn bedrijf?
- Hoe ga ik op mijn bedrijf verstandig om met water?
Hoeveel water gebruikt de Vlaamse varkenshouderij?
De Vlaamse varkenssector gebruikte in 2005 ongeveer 15 procent van het totale verbruikte water in de Vlaamse land- en tuinbouwsector (bron: Mira-T 2007). Daarvan wordt ruim 75% gebruikt als drinkwater en 15% als reinigingswater.
Momenteel is in de varkenshouderij ook water nodig voor de werking van luchtwassers. Luchtwassers worden ingezet om de geur, de ammoniakemissie en de hoeveelheid fijne stof terug te dringen.
Gebruik van water in varkenshouderij
Bron: Brochure VMM uitgave 2004: Elke druppel water telt – varkenshouderij
Waarvoor wordt water gebruikt in de varkenshouderij?
Water is een zeer belangrijk productiemiddel in de varkenshouderij.
Over alle varkensbedrijven heen wordt het meeste water gebruikt als drinkwater en in mindere mate als reinigingswater. Reinigingswater is nodig voor de reiniging van de kraamhokken en van de stallen bij leegstand.
In bedrijven waar de stallen uitgerust zijn met luchtwassers is de hoeveelheid water die nodig is voor deze wassers aanzienlijk en bijna even groot als de hoeveelheid drinkwater. Gezien de huidige milieuregels zal het aantal stallen uitgerust met luchtwassers in de toekomst nog sterk toenemen.
Welke waterbronnen worden gebruikt in de varkenshouderij?
Er wordt vooral grondwater en leidingwater gebruikt en in beperkte mate hemelwater.
De kwaliteit van ondiep grondwater is sterk verschillend naargelang de locatie.
Het gebruik van oppervlaktewater is zeer beperkt. Het hergebruik van afvalwater is verwaarloosbaar.
Aandeel van de verschillende waterbronnen in de varkenshouderij, uitgedrukt als gewogen gemiddelde over de periode 2005-2008
Bron: Milieudruk vanuit de landbouw op basis van gegevens van het Landbouwmonitoringsnetwerk 2005-2008, departement Landbouw en Visserij, uitgave 2010 (gegevens: Landbouwmonitoringsnetwerk en ADSEI (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie)
Aan welke kwaliteitseisen moet het water voldoen?
Een minimale kwaliteit van het drinkwater is nodig om goede technische resultaten te bekomen. Hierbij is vooral de kwaliteit van het drinkwater ter hoogte van de nippels van belang. De kwaliteit is op deze plaats dikwijls slechter dan aan de bron doordat in de leidingen een biofilm ontstaat. Die biofilm ontstaat in de leidingen door afzettingen van mineralen waarop dan bacteriën, gisten en schimmels gaan groeien.
Ontsmetten en regelmatig reinigen en doorspoelen van de leidingen is dus steeds noodzakelijk.
In onderstaande tabellen worden de normen weergegeven waaraan drinkwater, volgens Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ - https://www.dgz.be/) moet voldoen. Deze kwaliteitseisen zijn onder meer van toepassing omwille van dierengezondheidsaspecten.
|
Scheikundig onderzoek |
Kwaliteitseis |
|---|---|
|
Fysisch aspect |
Helder, kleur- en reukloos |
|
pH |
4 - 9 |
|
Geleidbaarheid |
2.100 µS/cm |
|
Chloriden (Cl) |
≤ 250 mg/l |
|
Fluor (Fl) |
≤ 1,5 mg/l |
|
Sulfaten (SO4) |
≤ 250 mg/l |
|
Sulfide |
afwezig |
|
Totale hardheid |
Max. 20°D |
|
Calcium (Ca) |
≤ 270 mg/l |
|
Magnesium (Mg) |
≤ 50 mg/l |
|
Fosfaat |
≤ 5,0 mg/l |
|
Mangaan (Mn) |
≤ 1 mg/l |
|
IJzer (Fe) |
≤ 2,5 mg/l |
|
Nitraat (NO3) |
≤ 200 mg/l |
|
Nitriet (NO2) |
≤ 0,5 mg/l |
|
Ammonium (NH4) |
≤ 2,0 mg/l |
|
Natrium |
≤ 400 mg/l |
|
Zoutgehalte |
≤ 3000 mg/l |
Bron: https://www.dgz.be - update 2021
|
Bacteriologisch onderzoek |
kwaliteitseis |
|---|---|
|
Totaal kiemgetal 22°C |
< 100.000 KVE/ml |
|
Totaal kiemgetal 37°C |
< 100.000 KVE/ml |
|
Coliformen |
< 100 KVE / ml |
|
E. coli |
< 100 KVE/ml |
|
Intestinale enterococcen 44°C |
< 1 KVE / 100 ml |
|
Sulfiet red. Clostridia |
< 1 KVE / 20 ml |
|
Clostridium perfringens |
< 1 KVE /100 ml |
|
Schimmels / gisten |
< 10.000 KVE / ml |
|
Salmonella sp. |
afwezig |
Bron: https://www.dgz.be - update 2021
KVE: kolonievormende eenheden
Aan water voor de reiniging van de stallen worden veel minder eisen gesteld.
Ook aan het water dat in de luchtwasser gebruikt wordt, kunnen minder strenge eisen gesteld worden. Hemelwater zal omwille van zijn laag calciumgehalte meestal zeer goed geschikt zijn voor gebruik in een luchtwasser.
Welke gevolgen kan een slechte drinkwaterkwaliteit hebben voor mijn bedrijf?
Macroscopische afwijkingen door teveel ijzer, afwijkende pH of verontreinigingen kunnen aanleiding geven tot een slechte smaak. Dit zal resulteren in een te lage voederopname, vertraagde groei, lage melkgift, urinewegeninfectie en in ernstige gevallen zelfs tot zoutvergiftiging door de lage wateropname. Een hoog sulfaatgehalte zal leiden tot dunne mest en slechte voederconversie.
Door bacteriologische afwijkingen kan drinkwater een vector voor dierziekten zijn. Vooral bij oppervlaktewater en hemelwater dat via staldaken en betonverhardingen opgevangen wordt, moet u hieraan de nodige aandacht te schenken. Een voorbeeld van bacteriologische besmetting van oppervlaktewater is de salmonellabacterie die zich in stilstaand water bij hoge temperatuur ontwikkelt.
Daarnaast kan de aanwezigheid van bepaalde bacteriën verantwoordelijk zijn voor de omzetting van nitraat naar nitriet in het drinkwater. Nitriet heeft erg nadelige gevolgen op de diergezondheid en kan sterfte veroorzaken. Nitrietvergiftiging kan voorkomen bij het gebruik van water uit leidingen waarin het water geruime tijd heeft stil gestaan, bijvoorbeeld na leegstand van de stal, en zonder de leidingen vooraf te spoelen. Nitrietvorming kan ook plaatsvinden in stikstofrijk water uit de hemelwaterput die lange tijd niet gebruikt is.
Waarom is het belangrijk zuinig en verstandig om te gaan met water op mijn bedrijf?
Water is een schaars goed, daarom wordt het steeds moeilijker om een vergunning te krijgen voor het oppompen van grondwater. Bovendien is leidingwater vrij duur.
Daarnaast resulteert het verminderd gebruik van water voor de reiniging en het verminderd vermorsen van drinkwater ook in een besparing op opslag-, uitrij- en verwerkingskosten van afvalwater dat in de mestkelder terechtgekomen is.
In de rubriek Duurzaam watergebruik – algemeen vindt u meer informatie over het belang van duurzaam watergebruik.
Hoe ga ik op mijn bedrijf verstandig om met water?
Om spaarzaam om te springen met water kunt u:
- waterbesparende maatregelen nemen;
- water op het bedrijf hergebruiken;
- alternatieven voor grondwater inzetten, zoals hemelwater en oppervlaktewater.
Een wateraudit geeft u als veehouder inzicht in de waterstromen en toont u de alternatieve mogelijkheden voor uw bedrijf. Hierdoor kunt u een zicht krijgen op de mogelijkheden om te besparen op water. Waterbesparing zal resulteren in een kostenbesparing. Aangezien het waterverbruik een aanzienlijke kost is op het varkensbedrijf zal een besparing hierop een beduidende weerslag hebben op het bedrijfsresultaat.