Lokale voedselstrategieën

De lokale strategie is ook gekend onder de term "korte keten" en is een duurzaam afzetsysteem waarbij een rechtstreekse relatie bestaat tussen de producent en de consument.

In de korte keten verkoopt de producent rechtstreeks via andere landbouwers of in een samenwerkingsverband aan de consument. Als het over voedsel gaat, spreken we over lokale voedselstrategie.

Beleid

Om de lokale voedselstrategieën en korte keten te ondersteunen en stimuleren, en strategisch plan.

Strategisch plan korte keten

Sinds 12 oktober 2011 is het korte ketenbeleid in Vlaanderen ingevuld door het Strategisch Plan Korte Keten, een engagementsverklaring tussen de Vlaamse overheid en een aantal actoren in de lokale voedselstrategieën / korte keten, geformaliseerd in een Strategisch Platform.

Het laatste strategisch plan dateert van 2011. Sommige van deze acties of doelstellingen zijn ondertussen achterhaald of bleken niet realistisch. De context waarin de korte keten vandaag opereert is behoorlijk geëvolueerd ten opzichte van 2011: er is een toenemende interesse van de consument naar voedsel, meer focus vanuit beleid op lokaal voedsel (cfr charter ‘voedsel verbindt boer en burger’), maar ook de impact van de corona-pandemie en klimaat- en milieu-doelstellingen en de wereldmarktprijzen namen toe. Hoog tijd voor een nieuwe Strategische visienota voor de korte keten in Vlaanderen: 'Korte keten: meer op en rond de tafel'. 

De strategische visie van korte keten wordt gebald samengevat in de slogan “korte keten meer op en rond de tafel”. De verschillende aspecten van de strategie komen hierin aan bod: “korte keten”, “meer op de tafel” en “meer rond de tafel”. Deze werden gelinkt aan de strategische en operationele doelstellingen, een overzicht:

Lees meer over 'Korte keten: meer op en rond de tafel', de strategische en operationele doelstellingen en de ambities op korte termijn in de brochure Strategische visienota voor de korte keten in Vlaanderen: 'Korte keten: meer op en rond de tafel'.

Het strategisch plan 2011: Strategisch plan voor de korte keten

IPO-advies en Lokale voedselstrategieën 2.0

Voeding neemt een centrale plaats in binnen onze samenleving.

Het boeiende is dat steeds meer mensen, na jaren van vervreemding, opnieuw bewust willen omgaan met voedsel. Voldoende voedsel is belangrijk, maar het gaat over veel meer dan kwantiteit.

Een voedselstrategie is een proces waarbij wordt nagedacht over hoe het voedselsysteem kan veranderd worden en wat er kan gedaan worden om die verandering te realiseren. Het zet ‘voedselproductie en –consumptie’ op de agenda, bouwt verder op bestaande initiatieven en zoekt meerwaarde door verschillende groepen bij elkaar te brengen.

Een lokale voedselstrategie neemt alle activiteiten in beschouwing die in en in de nabije omgeving van een bepaalde plaats gebeuren, die vorm krijgen in wisselwerking met de lokale condities en die voedsel (en andere producten) produceren, verwerken en distribueren voor de lokale markt.

Eind 2013 ging een themagroep ‘Lokale Voedselstrategieën van start binnen het Interbestuurlijk Plattelandsoverleg (IPO).  Beleidsmakers, actoren in het werkveld en academici formuleerden in wisselwerking met elkaar een advies dat in het voorjaar van 2015 aan de Vlaamse Regering gepresenteerd werd.. De ervaring van de werkgroep bevestigt dat er heel wat potentieel in Vlaanderen aanwezig is om lokale voedselstrategieën verder uit te bouwen en de meerwaarde van die strategieën ook optimaal te exploiteren. Het advies, bevat aanbevelingen rond 3 grote thema’s, beleid & beheer, ondernemerschap en ruimte. Hiermee werd verder aan de slag gegaan.

• Het strategische platform korte keten dat werd opgericht om de uitvoering van het strategisch plan op te volgen en om de samenwerking binnen de sector te verhogen, groeit door tot een mediërende structuur (Raad van Belang) die lokale voedselstrategieën stimuleert, sectoroverschrijdend werkt en waar lokale partners, overheden maar zeker ook bedrijven een stem krijgen. Het startschot van het traject ‘Lokale Voedselstrategieën 2.0 werd gegeven op de studiedag ‘De overheid als partner in lokale voedselstrategieën’ (23/11/15)

• IPO-advies lokale voedselstrategieën, 2015:
  Lokale voedselstrategieën

Steunpunt Korte Keten

Het Steunpunt Korte Keten is een organisatie in Vlaanderen die land- en tuinbouwers ondersteunt bij de uitbouw van hun lokale voedselstrategieën / korte keten activiteit op hun bedrijf.

De werking van het Steunpunt Korte Keten wordt gesubsidieerd door de Vlaamse overheid en wordt gebaseerd op vijf pijlers:

1. Adviseren
2. Opleidingen organiseren
3. Samenwerkingen ondersteunen
4. Informeren
5. Belangen verdedigen

Meer info: website Steunpunt Korte Keten

Aanspreekpunt Lokale Voedselstrategie

Op de VVG-Voedseldag van 30 september 2016 werd gevolg gevend aan het IPO-advies, de oprichting van het Aanspreekpunt Lokale Voedselstrategie  aangekondigd.

Het is een organisatie in Vlaanderen waar  vanaf 2017 lokale besturen, maar ook bedrijven en non-profitorganisaties terecht kunnen voor ondersteuning, informatie, begeleiding, advies, doorverwijzing of om in contact gebracht te worden met mogelijke andere partners.

De werking van het Aanspreekpunt Lokale Voedselstrategie wordt gesubsidieerd door de Vlaamse overheid.

Meer info: website Lokale Voedselstrategie

Provincies

De Vlaamse provincies voeren al decennialang een landbouwbeleid. De provinciebesturen staan als streekbestuur zeer dicht bij de land en tuinbouwsector.

• Zij worden onder meer via hun praktijkcentra, direct en snel geconfronteerd met de gevolgen van de vele ontwikkelingen binnen de sector en spelen daar op in op basis van de resultaten van het praktijkonderzoek.
• Als streekbestuur kunnen de provincies inspelen op de verschillende vormen van landbouwproductie, een taak die ze via de praktijkcentra maximaal willen vervullen.
• Daarnaast bevorderen de provincies de landbouwverbreding (landbouw – toerisme) en landbouweducatie.
• Via het voeren van een streekgericht landbouwbeleid doen de provincies evenzeer aan landbouweducatie.
• Binnen de adviserende rol die de provinciale landbouwdiensten uitoefenen bij diverse ruimtelijke planningsprocessen tracht het provinciebestuur een leefbare en duurzame landbouw te stimuleren.

Meer info: website Vlaamse provincies

Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw (VLAM)

Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) is een vzw binnen het beleidsdomein Landbouw en Visserij die de afzet, de toegevoegde waarde, de consumptie en het imago van producten en diensten van de Vlaamse landbouw, tuinbouw, visserij en agroalimentaire sector bevordert in binnen- en buitenland.
VLAM zet de Belg aan om te kiezen voor lokale producten.

• Voor de consument: www.rechtvanbijdeboer.be

• Voor de producent: http://goedgeboerd.rechtvanbijdeboer.be/

Projectsubsidies (Quick Wins)

In de periode 2011-2013 werden 24 (kleinschalige, lokale) projecten gesubsidieerd voor een totaal budget van € 170.000.

Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling 2014-2020

Binnen het Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling 2014-2020 zijn er verschillende mogelijkheden voor lokale voedselstrategieën / korte keten.

• Vlaams programma voor plattelandsontwikkeling 2014-2020 PDPO III

• VLIF (Vlaams Landbouwinvesteringsfonds) steunmaatregelen

• LEADER (Liaison entre actions de développement de l’économie rurale)

• Plattelandsontwikkeling door samenwerking met de stedelijke omgeving (VLM)

• Versterken omgevingskwaliteit en vitaliteit van het platteland (VLM)

• Vlaams Ruraal Netwerk

Europees Beleid

Strikt genomen is er geen apart Europees beleid hierrond.

Er is wel regelgeving van kracht voor streekproducten (Europese kwaliteitssystemen).

Contact

Koning Albert II-Laan 35, bus 40 - 1030 Brussel
Tel. 02 552 78 78
Nathalie De Cooman
e-mail: nathalie.decooman@lv.vlaanderen.be