Europese kwaliteitssystemen: Landbouwproducten en levensmiddelen

De Vlaamse overheid stimuleert op een actieve wijze de erkenning van landbouwproducten en levensmiddelen in het kader van de Europese kwaliteitsregelingen:

• Beschermde Oorsprongsbenamingen (BOB)
• Beschermde Geografische Aanduidingen (BGA)
• Gegarandeerde Traditionele Specialiteiten (GTS)

Op deze pagina:

• Benamingen en logo's
• Registratieprocedure
• Vlaamse productdossiers
• Geregistreerde benamingen
• Bezwaren
• Wetgeving
• Contact

Bescherming van Europees geregistreerde benamingen

Europa beschikt over een erg uitgebreid palet van typische landbouwproducten en levensmiddelen en heeft een sterke reputatie voor de productie van kwaliteitsproducten.

Als een product een positieve reputatie opgebouwd heeft, kan het de concurrentie ondervinden van producten die zich voordoen als het origineel en dezelfde naam gebruiken. Deze oneerlijke concurrentie ontmoedigt niet alleen producenten van kwaliteitsproducten maar misleidt ook de consumenten.

Vanaf het begin van de jaren '90 heeft de EU met de hervorming van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, meer en meer de nadruk gelegd op kwaliteit in plaats van op kwantiteit.

In 1993 ontstond EU-wetgeving om namen van bijzondere landbouwproducten en levensmiddelen die gelinkt zijn aan een bepaald grondgebied of authentieke productiewijze te beschermen. In 2024 werd deze regelgeving geüpdatet en geoptimaliseerd.

Benamingen en logo's

Er zijn 3 verschillende kwaliteitsregelingen door de Europese Unie in het leven geroepen voor typische landbouwproducten en levensmiddelen. Alleen producten waarvan de naam door de Europese Unie erkend is, mogen op hun verpakking het officiële logo dragen.

BOB: Beschermde Oorsprongsbenaming

Dit kwaliteitssysteem taat open voor producten die heel sterk verbonden zijn met het gebied waarin ze geproduceerd worden. De kwaliteit of de kenmerken van het product dienen in hoofdzaak of exclusief te danken zijn aan het bijzondere geografische milieu van de plaats van oorsprong. Het geografisch milieu omvat inherente natuurlijke en menselijke factoren (zoals klimaat, bodemgesteldheid, topografie, lokale know-how, enz. ..). Bovendien wordt een BOB enkel verleend aan producenten waarvan de productie, verwerking en bereiding plaatsvinden binnen een bepaald geografisch gebied.

BGA: Beschermde Geografische Aanduiding

Voor een BGA is het verband tussen het product en zijn geografische oorsprong kleiner dan bij een BOB. Het volstaat dat een bijzondere kwaliteit of reputatie aan de geografische oorsprong kan worden toegeschreven. Minimaal één van de productie-, verwerkings- of bereidingsstadia moet in het geografische gebied gebeuren.

GTS: Gegarandeerde Traditionele Specialiteit

Deze vermelding verwijst niet naar de herkomst van een product, maar beklemtoont het verband tussen de kwaliteit er van en de traditionele productiemethode of traditionele productsamenstelling.

Registratieprocedure BOB/BGA/GTS

Producentengroeperingen die overwegen om een productdossier op te stellen, kunnen zch wenden tot het Steunpunt Streekproducten van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing.  Het Steunpunt Streekproducten begeleidt producenten bij het schrijven van hun productdossier.

Meer informatie vindt u via Streekproduct.be.

Een aanvraagdossier voor het bekomen van een BOB, BGA of GTS moet ingediend worden bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij.

De registratieprocedure verloopt in 2 fasen, een eerste fase op niveau van het Vlaams Gewest en een tweede fase op niveau van de Europese Unie.

Een schematisch overzicht van de procedure op Vlaams en Europees niveau vindt u terug in volgende documenten:

• Procedureschema Vlaams Gewest
• Procedureschema EU

Vlaamse productdossiers

Ingediende dossiers

Voor de volgende benamingen werd bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij een aanvraagdossier voor een erkenning ingediend. Deze dossiers ondergaan voor het ogenblik een eerste administratieve analyse op volledigheid en correctheid.

Publieke consultatie

Na de administratieve controle van het aanvraagdossier volgt er een periode van publieke  consultatie. De erkenningsaanvraag wordt bekendgemaakt via een publicatie in het Belgisch Staatsblad. Elke natuurlijke persoon of rechtspersoon met een rechtmatig belang kan kennis nemen van het productdossier en kan binnen een termijn van dertig kalenderdagen volgende op de publicatie, een bezwaar indienen. Om het dossier in te kijken en eventueel bezwaar in te dienen contacteer Agentschap Landbouw en Zeevisserij.

Beroepsprocedure bij de Raad van State

Na de eerste publieke consultatie en na evaluatie van het dossier door het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, heeft de Vlaamse minister van Landbouw zijn goedkeuring verleend aan volgende aanvraagdossiers. Elke betrokken natuurlijke of rechtspersoon met een rechtmatig belang kan beroep aantekenen bij de Raad van State tegen deze beslissing. 

Dossiers ingediend bij de Europese Commissie

Na afronding van de Vlaamse fase van de erkenningsprocedure werden de volgende dossiers ingediend bij de Europese Commissie. De Europese Commissie beschikt over 6 maanden om de dossiers te beoordelen.

Europese bezwaarprocedure

Als de Europese Commissie oordeelt dat het aanvraagdossier voldoet aan alle voorwaarden, publiceert ze de samenvatting in het Europees publicatieblad. Elke natuurlijke of rechtspersoon met een rechtmatig belang die gevestigd is in een andere lidstaat dan België kan een bezwaar indienen.

Bezwaren

De Europese Commissie maakt alle registratieaanvragen bekend via een publicatie in het Europees publicatieblad. Hierop volgend heeft elke natuurlijke persoon of rechtspersoon gedurende 3 maanden het recht om bezwaar in te dienen tegen een registratieaanvraag voor een benaming als BOB, BGA of GTS. Deze bezwaren worden ingediend bij de betrokken nationale administratie.

Natuurlijke personen of rechtspersonen die in het Vlaamse gewest woonachtig of gevestigd zijn, kunnen hun bezwaar indienen bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij.

Maak hiervoor gebruik van het sjabloon dat u terugvindt in bijlage III van Verordening (EU) nr. 668/2014 

Geregistreerde benamingen

Zie ook: www.streekproduct.be

Een volledige lijst van alle Europees erkende producten vindt u het EU-register van geografische aanduidingen eAmbrosia.

Nieuwe producent

Een nieuwe producent die een geregistreerde naam en het Europese logo wenst te gebruiken, dient zich aan te melden met het Aanmeldingsformulier. Vooraleer hij de beschermde benaming en het logo kan gebruiken, moet de producent een precontrole ondergaan.

Officiële controles

Controles op conformiteit met het productdossier van de erkende Vlaamse BOB/BGA/GTS producten zoals ook de marktcontrole op de buitelaandse producten wordt verricht door: 

FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Algemene Directie Economische Inspectie
North Gate Koning Albert II-laan 16, 1000 Brussel 
T 02 77 81 40
eco.inspec.cdc@economie.fgov.be

Wetgeving

• Verordening (EU) nr. 2024/1143 van het Europees Parlement en de Raad van 11 april 2024 betreffende geografische aanduidingen voor wijn, gedistilleerde dranken en landbouwproducten, evenals gegarandeerde traditionele specialiteiten en facultatieve kwaliteitsaanduidingen voor landbouwproducten, tot wijziging van de Verordeningen (EU) nr. 1308/2013, (EU) 2019/787 en (EU) 2019/1753 en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 1151/2012.
• Verordening (EU) nr. 668/2014 van de Commissie van 13 juni 2014 houdende uitvoeringsbepalingen van verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad inzake kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten en levensmiddelen.
• Verordening (EU) nr. 664/2014 van de Commissie van 18 december 2013 tot aanvulling van verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de vaststelling van de symbolen van de Unie voor beschermde oorsprongsbenamingen, beschermde geografische aanduidingen en gegarandeerde traditionele specialiteiten en betreffende bepaalde voorschriften inzake het betrekken, bepaalde procedurebepalingen en bepaalde aanvullende overgangsregels.

De tekst van de Verordeningen kunt u raadplegen op de website van de EU EUR-Lex. 

• Besluit van de Vlaamse Regering van 16 december 2022 over de bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen, en de gegarandeerde traditionele specialiteiten voor landbouwproducten en levensmiddelen.

De tekst van het besluit van de Vlaamse Regering kunt u raadplegen op de website van het Belgisch Staatsblad of in de Vlaamse Codex.