Mogelijke acties en voorbereidingen

De gevolgen van een transitie voor een onderneming kunnen groot zijn. Hoe kunt u dit best tijdig aanpakken?

1. Bereid u voor: bereken de impactscore van uw bedrijf opnieuw

De berekening van de impactscore van uw bedrijf is niet eenvoudig. Bereid u goed voor:

• Neem er de afspraken (richtlijnen) in verband met inputparameters bij gebruik van IMPACT en IMPACTSCORETOOL inzake landbouwdossiers bij om de ventilatieopeningen, temperatuur en debieten van de ventilatoren te berekenen
• Bekijk zeker het instructiefilmpje
• Print een luchtfoto van uw bedrijf via geoloket landbouw
• Maak een tabel en beschrijf de waarnemingen
• Noteer op de luchttfoto bij iedere gebouw een nummer of letter. Noteer per stal het type stal (AEA of anders), het type luchtwasser (indien van toepassing, de toegepaste PAS-maatregel
• Kijk in het plan dat bij uw omgevingsvergunning hoort, hoeveel dieren per diercategorie er per stal zijn vergund
• Nummer per stal de emissiepunten: ventilatoren, schouwen, luchtwassers. Beschrijf per emissiepunt de karakteristieken: richting, hoogte, diameter uitlaat, … In de impactscore-tool kunt u de exacte plaats van elk emissiepunt aanklikken.

Een goede voorbereiding helpt u bij het invullen van de impacttool

Probeer waar mogelijk ook enkele milieuinvesteringen te simuleren: welke maatregelen zijn mogelijk en met welk effect? Houd er ook rekening mee dat de toepassing van de PAS-maatregelen strikte voorwaarden met zich meebrengt. Kijk goed na of de PAS-maatregel nog in alle details (bijvoorbeeld leeftijd dieren,…) correct wordt toegepast zoals in de PAS-fiches. 

Soms is er bijvoorbeeld iets verschoven in de huisvesting van de diercategorieën. Bekijk ook dit goed, om boetes te vermijden. Check tegelijkertijd met uw milieudeskundige of een eventuele aanpassing aan de omgevingsvergunning nodig is/zou zijn bij veranderingen. 

Bewaar de uitslag van uw impactscore. Noteer de datum en de deskundigen die hierbij hebben ondersteund. Dit is een momentopname, maar kan helpen om huidige ondernemingsbeslissingen te verantwoorden in de toekomst. Het kan u ook helpen om het gesprek met uw bank aan te gaan. Tegelijkertijd geeft het u een duidelijke situatieschets voor verdere beslissingen. 

2. Wat als u stopzetting overweegt?

Veehouders kunnen overwegen om de veehouderij deels of volledig te stoppen, zodat er de stikstofdepositie op de nabijgelegen natuur daalt. In een aantal gevallen worden veehouders hier mogelijk decretaal toe verplicht.

Bij een stopzetting zijn er twee mogelijkheden. U kunt deze nu al onderzoeken. Vermits deze voorstudie heel wat tijd kost, kunt u hier al best aan beginnen. De mogelijkheden zijn: 

Stopzetting en sloop van de gebouwen

Wie overweegt om beroep te doen op de sloopsubsidie voor gebouwen, maakt best een voorstudie. De kost van een sloop door een erkend sloopbedrijf omvat, naast de sloop zelf, ook het sloopprotocol (inclusief Tracemat) zoals beschreven door OVAM.

Weinig veehouders zullen deze bijkomende administratie zelf kunnen uitvoeren. Door tijdig contact op nemen met deskundigen kunt u beter inschatten wat de begeleiding in het sloopprotocol kost en hoeveel tijd dit in beslag zal nemen. 

Het is pas na alle laatste bewijzen (sloopopvolgingsdossier incl Tracematbewijzen) van uitvoering , dat de uitbetaling zal ingepland worden.

Herbestemming van de gebouwen

Wanneer u beroep wilt doen op het flankerend beleid om het bestemmingsrecht veehouderij in de gebouwen af te geven, dan moet de omgevingsvergunning aangepast worden en moeten de nieuwe bestemmingen hierin beschreven worden. Zolang de gebouwen gebruikt worden voor strikte landbouwactiviteiten als akkerbouw of vollegrondsgroenten, is dit vlot te regelen. Zodra er andere bestemmingen worden gepland in die gebouwen, dan is een voor-advies met de gemeentelijke omgevingsambtenaar aangewezen. 

Die gemeentelijke of bovengemeentelijke omgevingsambtenaar kan inschatten welke overheidsdiensten advies moeten verlenen én kan uit eigen ervaring meedenken over wat haalbaar is. Bij iedere situatie wordt immers ingeschat of uw nieuwe bestemming een aanvaardbare belasting is voor de blijvende land- en tuinbouwbedrijven, natuur of andere bestemmingsbepalende actoren. 

Voor de meeste herbestemmingen schakelt u best een ervaren milieudeskundige om eventueel bovengemeentelijke adviesdiensten te consulteren. 

Zodra u in overleg een haalbare herbestemming hebt gevonden, kunt u dit bekrachtigen via een principeverzoek bij de vergunningverlenende overheid. Op die manier heeft u meer zekerheid dat de kosten voor het aanvragen van een herbestemming kunnen gevalideerd worden. 

Hou steeds rekening met de duurtijd van zo’n transitie (+ 1 jaar), denk maar aan:

• wat betekent dit juridisch (exploitant – eigenaar / (familiale) mede-eigenaar);
• de voorbespreking en verkenning met de omgevingsambtenaren;
• bekrachtiging via een principeverzoek (beschrijving van voorwaarden) bij de beslissende overheid; 
• procedure (opmaak, indiening, adviezen, beslissing, eventueel openbaar onderzoek/aanplakking) herbestemming of omgevingsvergunning zelf; 
• controle op de herbestemming; 
• uitbetaling (betalingstermijn moet nog bepaald worden); 
• maar ook: wat wilt / kunt u zelf voor de rest van uw carrière doen? 

Onderschat de doorlooptijd dus niet. Als u hierover nadenkt, contacteer dan best zo snel mogelijk deskundigen.

Als uw stopzetting echt doorgaat, bespreekt u dit ook zeker met uw boekhouder. Het verschil tussen moment van stopzetting en de uiteindelijke uitbetaling stopzettingsvergoeding vereist in veel gevallen een persoonlijke kasplanning of strategie om dit financieel te overbruggen.

Eventuele financiële gevolgen

De Programmatische Aanpak Stikstof heeft een grote invloed op het vermogen en het inkomen van veehouders. Bij uitbreiding van de nulbemesting heeft de natuur ook impact op het inkomen van plantaardige sectoren (akkerbouw, vollegrondsteelt, fruitteelt).

Maak best al een afspraak met uw boekhouder om de situatie uit te klaren. Zijn/haar analyse kan u rust en duidelijkheid brengen. Bekijk samen waar u als ondernemer staat: 

• Wat is de balans van het bedrijf? Hoeveel (roerend en onroerend) vermogen zit er in het bedrijf en hoeveel vreemd vermogen had u nodig om dit te realiseren? Voor de waardebepaling van het onroerend vermogen kunt u beroep doen op gespecialiseerde vastgoeddeskundigen die dit in verslag zetten. De meeste landbouwgespecialiseerde banken besteden dit ook uit aan deze vastgoeddeskundigen. Uw bankier kan hun coördinaten doorgeven. Voor de beschrijving van het vreemd vermogen maakt u best een oplijsting van alle lopende bankschulden en leveranciersschulden. 
• Wat is uw huidig inkomen op uw bedrijf? Uw persoonlijke boekhouder kent uw bedrijf. Aan de hand van uw btw-aangifte en bedrijfseconomische boekhouding kan hij uw actuele inkomen uit arbeid, eigen vermogen en de activiteit zelf uitrekenen. 
• Wat kan de impact van de transitie zijn op uw toekomstig vermogen en inkomen? Bekijk welke nieuwe mogelijkheden er eventueel zijn voor uw bedrijf (zie hoger). Overweeg ook de mogelijkheden om inkomen te verwerven naast het bedrijf of in de plaats van het bedrijf. Soms is dat noodzakelijk. 

Een overzicht van de stand van zaken en toekomstmogelijkheden geeft u duidelijkheid. Prognoses kunnen hier helpen om te checken welke mogelijkheden kansrijk zijn en welke richtingen u geen kans op succes bieden.