Op het terrein lopen er binnen de agrovoedingsketen al veel inspirerende projecten. Burgers, bedrijven en middenveldorganisaties starten ambitieuze initiatieven op om te werken aan een beter voedselsysteem. De Vlaamse overheid ondersteunde een aantal voedselveranderaars omdat ze inspirerende ideeën en beloftevolle projecten aanleveren die meegenomen kunnen worden in de verdere uitrol van de Vlaamse voedselstrategie.
- Van CSA naar CSx: Een ‘‘food-as-a-service’’-platform
- Meer diversiteit in het groenterek door lokale community-based veredeling
- Akkerdelen
- Vlaamse Voedselbosstrategie
- Brood(doos)nodig
- Generation Food
- Van voedseloverschotten tot gezonde lekkernijen: doorstart en groei Robin Food
- Meer kinderen en jongeren naar de landbouwbedrijven
- CEMPA
- Connecting Pork & Fork
- Carbon farming in veehouderij
- Superlijst Sociaal
- Week van de peulvrucht 2.0
- Citizen science project voedselomgevingen
- Lekker van bij ons Connect
- ZOBIO: Bioboeren en Zorginstellingen samen catering
- GraanWaardig: samenwerking oude graansoorten
- PeaPact²: Opschaling van lokale keten van gele erwt op basis van eerlijke waardeverdeling
- Franchise in de korte keten
- Op weg naar een duurzame samenwerking voor innovatieve teelten via diverse catering-settings
- Onderzoek inhoud brooddozen
Zie ook het rapport en de filmpjes die we in 2022 maakten over voedselveranderaars:
- Voedselveranderaars aan het werk. Achtergrondrapport bij Go4Food. Een Vlaamse voedselstrategie voor morgen
- Voedseldromen (deel 1)
- Voedseldromen (deel 2)
Ontdek alle filmpjes over voedselveranderaars op ons You Tube-kanaal.
Van CSA naar CSx: Een ‘‘food-as-a-service’’-platform
Inhoud
Zelfoogstboerderijen zijn een van de succesvolste businessmodellen in de korte keten. In ‘community-supported agriculture’ (CSA) verzamelen boeren een vaste gemeenschap van klanten rondom hun boerderij. PLUK is een app die zelfoogstboeren helpt met het beheer van die vaste gemeenschappen waarop hun businessmodel is gebaseerd: geautomatiseerd abonnementenbeheer, gecentraliseerde communicatie enz. Het project onderzocht of het CSA-model, dat groentetelers hanteren, ook bruikbaar is voor andere korteketenproducenten en of ze verenigd kunnen worden in een platform rond dienstengebaseerde verdienmodellen.
Resultaten
CSA’s kunnen fungeren als een hub in een korteketennetwerk. Uit het project bleek dat CSA-boerderijen bereid zijn om hun gemeenschap open te stellen voor andere korteketenproducenten. En die gemeenschappen verwelkomen een breder aanbod van korteketenproducten. De korteketenproducenten zijn ook bereid om CSA-boerderijen een commissie te geven op de verkoop. De PLUK-app komt ten slotte tegemoet aan de noden van een korteketenproduct-als-dienst dat inzet op beleving.
Partners
Universiteit Gent (in samenwerking met andere stakeholders die korteketenproducenten verenigen)
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 januari 2022 - 31 december 2022
Meer info en contactgegevens
Rogier De Langhe (UGent/Howest)
E-mailadres: rogier.de.langhe@howest.be
Website: PLUK, app voor zelfoogstboerderijen
Meer diversiteit in het groenterek door lokale community-based veredeling
Inhoud
Het project wil de agrobiodiversiteit in Vlaanderen verhogen door in te zetten op nieuwe innovatieve gewassen die aangepast zijn aan het lokale klimaat, maar ook door de genetische diversiteit in bestaande gewassen te verhogen. Op die manier kan de diversiteit in het groenterek verhoogd worden. De consument kan in de lokale supermarkt of bij korteketenbedrijven nieuwe lokale variëteiten ontdekken die zich onderscheiden op vlak van vorm, kleur, aroma en smaak. Het yacobatproject rond de veredeling en verwerking van bataat en yacon vormde de basis voor de realisatie van een lokaal community-based veredelingsproject.
Resultaten
Er zijn heel wat geïnteresseerden om mee te participeren in lokale veredelingsprogramma’s rond bv. bataat, yacon of een plaagresistente buitentomaat. Ze hebben veelal een sterke intrinsieke motivatie om goede resultaten te behalen en met trots hun eigen resultaten voor te stellen. Zowel bij liefhebbers als bij tuinbouwscholen is er sterke interesse, maar ook heel wat landbouwers en bedrijven werken graag mee. Tijdens het project is een sterke coördinatie nodig door minstens één persoon of een kerngroep. Dankzij communicatieplatformen kunnen deelnemers ervaringen uitwisselen.
Partners
Hogeschool Vives
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 januari 2022 – 30 juni 2023
Contactgegevens
Angelo Dewitte (Hogeschool Vives campus Roeselare/ Expertisecentrum agro- en biotechnologie)
E-mailadres: angelo.dewitte@vives.be
Website: Yacobat
Akkerdelen
Inhoud
Het project introduceert het concept van oogstaandelen in de akkerbouw. Consumenten kopen via een onlineplatform een kleine oppervlakte van een perceel met innovatieve en klimaatrobuuste eiwitgewassen (bv. quinoa of kikkererwten) aan en delen zo in de teeltrisico’s van de boer. Het platform en de bijbehorende promotie verzekert afzet door consumenten en producenten lokaal met elkaar te verbinden.
Resultaten
Zowel bij landbouwers als bij consumenten is er veel animo voor akkerdelen. Er werden heel wat aandelen via het platform verkocht. Dat motiveert landbouwers om verder in te zetten op innovatieve eiwitgewassen en zorgt ook voor nieuwe interesse bij andere landbouwers. Consumenten zijn enthousiast om exotische producten bij een lokale boer te kunnen kopen, en zijn ook bereid om meer te betalen.
Partners
Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant (In samenwerking met andere partners in de korte keten)
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 januari 2022 – 30 juni 2023
Contactgegevens
Tim De Clercq (Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant)
E-mailadres: akkerdelen@praktijkpuntlandbouw.be
Website: Akkerdelen
Vlaamse Voedselbosstrategie
Inhoud
Voedselbossen kunnen in Vlaanderen een bijdrage leveren tot duurzame voedselproductie en tegelijk een extra buffer geven op vlak van biodiversiteit, CO₂-opslag, klimaat- en waterregulering en bodemopbouw. Een voedselbosstrategie voor heel Vlaanderen kan fungeren als een ruw masterplan. Er kunnen concrete oplossingen en gebruiksklare tools uit voortvloeien.
Resultaten
Het voedselbosthema leeft enorm bij verschillende actoren: van landbouwers tot scholen, van gemeenten tot ziekenhuizen. Er zijn nog enorm veel vragen en onduidelijkheden rond wetgeving en subsidies. De wil om iets met voedselbossen te doen is groot, de kennis ontbreekt soms. De strategie dient als basis om voedselbossen in Vlaanderen nog beter op de kaart te zetten. Tools zoals een webpagina rond wetgeving, een online voedselbosforum en een voedselbos-berekentool moeten daarbij helpen.
Het uiteindelijke doel moet zijn om 5% van het Vlaamse grondgebied te transformeren naar voedselbos en 20% van de calorische voedselvoorziening in crisistijd te halen uit het noodvoedselnetwerk van strategisch over het hele grondgebied geplaatste notenbomen.
Partners
Food Forest Institute (in overleg met heel wat mensen en organisaties)
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 januari 2022 – 30 november 2022
Contactgegevens
Louis De Jaeger, Food Forest Institute
E-mailadres: info@foodforestinstitute.com
Brood(doos)nodig
Inhoud
Brooddoosnodig is een project van Enchanté vzw dat de toegang tot een voedzame maaltijd voor élke leerling wil garanderen. Want niet iedereen komt gelijk aan de start. Nog te veel leerlingen kunnen niet of beperkt voorzien in hun basisbehoeften op school, wat een nefaste impact heeft op hun mogelijkheden tot leren. Uit de praktijk blijkt dat 1 op de 5 kinderen opgroeit in armoede. 1 op de 4 jongeren in een stedelijke context gaat dan weer elke dag met een weinig voedzame brooddoos naar school. Te weinig voedzame maaltijden hebben een directe impact op leerlingen hun fysieke en mentale welzijn en dus ook op hun schoolervaringen en -prestaties.
Met Brooddoosnodig willen we daarom, door de toegang tot een voedzame maaltijd te garanderen, de leer- en ontwikkelkansen voor elke leerling vergroten. Dat doen we door warme solidaire netwerken rond de school te bouwen die financiële en praktische hulp verzekeren. Ouders, familieleden, buurtbewoners, lokale handelaars, sympathisanten, kortom alle stakeholders in de buurt van een specifieke school, worden warm gemaakt om leerlingen van hun school te trakteren op een warme of koude maaltijd via een donatieplatform.
Elke school is anders, dus er wordt per school een aanpak op maat bedacht, maar nooit stigmatiserend. Alle leerlingen kunnen gebruikmaken van ontbijthoekjes, soep of brooddoosverrijking. Via brugfiguren, zorgjuffen en andere partners krijgen leerlingen met de grootste kwetsbaarheid extra ondersteuning.
Resultaten
Brooddoosnodig is in 2021 gestart als pilootproject in 9 Gentse scholen, en kreeg meteen veel aanvragen van scholen vanuit heel Vlaanderen. Het aantal deelnemende steden en scholen neemt elk jaar toe. Vandaag staat de teller op 17 regio’s, 150 scholen en meer dan 100 000 gevulde brooddozen. Het project zet niet alleen in op een duurzame verankering van het financieringsmechanisme in de verschillende scholen, maar ook op de opbouw van een betrokken en geëngageerd vrijwilligersnetwerk. Een werkgroep met alle partners werkt rond toegankelijke schoolmaaltijden.
Met de uitbreiding van het project wil het project de aanwezigheid in Vlaanderen en in Nederlandstalig Brussel verhogen. In totaal mikt Brooddoosnodig op 150 extra deelnemende scholen en 60.000 extra bereikte leerlingen tegen eind 2026.
Partners
Enchanté vzw, Lidl, Panos, Stad Gent
Steun
- Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 januari 2022 – 31 december 2022
- Projectsubsidie van Vlaamse ministers van Landbouw, Welzijn en Armoedebestrijding voor de looptijd 15 december 2023 – 15 december 2026
Contactgegevens
Kim Swyngedouw, coördinator Enchanté vzw
E-mailadres: info@enchantevzw.be
Website: Enchanté vzw
Generation Food
Inhoud
Generation Food is een community die fungeert als pre-incubator met focus op duurzaam geproduceerde voeding, waarbij samenwerking tussen verschillende schakels in de keten van groot belang is. Het creëert via innovatieve tools, zoals een masterclass, een dinner hack en een makeathon, een fysieke en abstracte plaats waar (aankomende) ondernemers geïnspireerd worden en ruimte krijgen om samen oplossingen te experimenteren en te cocreëren. Geëngageerde personen (studenten, landbouwers, verwerkers, enz.) doorlopen concrete innovatietrajecten, zodat dit de drempel verlaagt om effectief werk te maken van nieuwe ideeën. Het doel is een veerkrachtige landbouw- en voedingssector die in verbinding met elkaar en de consument werk maakt van kwaliteitsvolle voeding voor iedereen.
Resultaten
De community groeit en er is een belangrijke rol weggelegd voor Generation Food voor een bottom-upbenadering voor duurzame voedselsystemen. Na een testperiode in Leuven is er steeds meer enthousiasme, onder meer bij verschillende steden, zoals Gent, die in Generation Food een partner zien om hun voedselstrategie lokaal en concreet te implementeren. Het model van Generation Food wordt verder gestroomlijnd en geprofessionaliseerd om zo een duurzame organisatie op te zetten, waarin ook meer voedingsbedrijven betrokken worden.
Partners
Proef, Boerenbond, Rikolto, EIT Food, KU Leuven, Stad Leuven en UCLL Hogeschool
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 januari 2023 – 31 december 2023
Contactgegevens
Karl Magnus, Proef
E-mailadres: info@generationfood.be
Website: Generation Food
Van voedseloverschotten tot gezonde lekkernijen: doorstart en groei Robin Food
Inhoud
Robin Food werkt rond gedragen oplossingen voor voedselreststromen. Het project van SAAMO Vlaams-Brabant gaat uit van een triple win: voedselverliezen van lokale landbouwers verwerken, samenwerken met sociale economie en toegankelijker maken van gezonde voeding voor kwetsbare mensen. Het productgamma bestaat uit soep, appelsap en groentesaus. In een nieuw project in samenwerking met ILVO worden overschotten aan courgettes op bioboerderij en sociale werkplaats Den Diepen Boomgaard verwerkt tot biologische suikerarme confituur, die betaalbaar is voor iedereen.
Resultaten
Door met deskundige partners te werken, is een nieuw voedingsproduct op een kwalitatieve manier ontwikkeld tot een lekker product. Dat vergde de nodige tijd. Het is belangrijk om het doelpubliek mee te laten proeven en zelf de nodige testen te doen omtrent houdbaarheid, nutritionele waarde, enz. Een goed netwerk is cruciaal om het traject te versnellen.
Partners
SAAMO Vlaams-Brabant vzw (in samenwerking met ILVO en Den Diepen Boomgaard)
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 januari 2023 - 30 juni 2024
Contactgegevens
Liesbeth Smeyers, SAAMO Vlaams-Brabant vzw
E-mailadres: liesbeth.smeyers@saamo.be
Website: Voedselveranderaars aan het werk. Achtergrondrapport bij Go4Food
Meer kinderen en jongeren naar de landbouwbedrijven
Inhoud
Een boerderij is een bijzondere leeromgeving. Leerlingen kunnen er diepgaande leermomenten beleven. Kinderen en jongeren in contact brengen met de oorsprong van voedsel voedt ook het wederzijds begrip en respect tussen boer en burger. Het gezamenlijke project van Inagro en Plattelandsklassen verruimt het netwerk van landbouwbedrijven met initiatieven rond land-, tuin- en natuurbeleving. Via School@Platteland (Inagro) worden leerlingen langdurig en intensief ondergedompeld op eenzelfde boerderij volgens de principes van outdoor education en STEM (science, technology, engineering en mathematics). Plattelandsklassen vzw focust op een laagdrempelig en aangepast aanbod voor stedelijke kinderen, jongeren en stadscholen in en rond Antwerpen, Gent en Brussel. Het project is een boost om de Vlaamse partners landbouweducatie en hun bedrijven bijeen te brengen met het oog op intervisie, expertisedeling en een sterkere samenwerking om finaal een aanzet te geven voor samenwerking rond bredere voedseleducatie.
Resultaten
Het enthousiasme bij de partners en de landbouwbedrijven is hoog. Naast het succesvol versterken van de herhaalde en stedelijke boerderijbezoeken voor scholen is de dynamiek onder de Vlaamse landbouweducatie-actoren aangewakkerd. De partners vinden elkaar frequenter voor uitwisseling en zetten gezamenlijk vorming en netwerking op. Een jaarlijkse Vlaamse studiedag voor bezoekboerderijen motiveert hun ambassadeurschap voor de hedendaagse land- en tuinbouw. Ze vinden het fijn om de oorsprong van voeding bij te brengen in een authentieke context. Vanuit de boerderijen is er nood aan ondersteunende materialen, vorming, netwerking en uitwisseling en overzicht en duidelijkheid. Een gezamenlijk opgezette vorming biedt eerste antwoorden. Een permanente coördinator voor landbouweducatie in Vlaanderen wordt gesuggereerd als wenselijk om duurzaam te verbinden en overzicht te houden.
Partners
Inagro vzw, Plattelandsklassen vzw
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 januari 2023 - 31 december 2024
Contactgegevens
Nele Dejonckheere, Inagro; Peter De Donder, Plattelandsklassen vzw
E-mailadres: metdeklasdeboerop@inagro.be, plattelandsklassen@boerenbond.be
Website: www.metdeklasdeboerop.be, www.schoolatplatteland.be, www.plattelandsklassen.be
CEMPA
Inhoud
CEMPA staat voor ‘Omzetten van C naar Ethanol en upgraden naar Microbiële Proteïnen voor Aquacultuur’. Het project wil microbieel eiwit als ingrediënt voor visvoer lokaal produceren uit een reststroom uit de staalproductie, namelijk ethanol. Dit microbieel eiwit kent geen externe invloeden, zoals het klimaat, en scoort op vlak van ecologische duurzaamheid beter dan de klassieke eiwitbronnen. Het ethanolsubstraat, noodzakelijk voor het fermentatieproces, wordt geproduceerd door ArcelorMittal Belgium uit staalafgassen, wat de broeikasgasemissies op de productiesite voor meer dan 80% kan reduceren. Alle industriële schakels om tot een succesvolle implementatie van dit microbieel eiwit te komen zijn aanwezig in de Gentse regio en worden in dit project met elkaar verbonden. Een succesvolle implementatie van het project kan aanleiding geven tot een omvangrijke transitie, uniek op wereldschaal, met impact in Vlaanderen en bovendien met veel mogelijkheden tot export van het concept naar andere regio’s.
Resultaten
Het project vormt een unieke link tussen een staalbedrijf en een veevoederadditievenbedrijf. UGent bracht ze met elkaar in contact om samen te werken rond microbiële eiwitten. Het is een uitdaging om technologie uit het labo te brengen en deze tot een commercieel visvoer om te zetten. CEMPA tracht de technologie op te schalen van 5 liter tot 1.500 liter, met de hulp van Bio Base Europe Pilot Plant, die al ruime ervaring heeft met dergelijke biotechprocessen. Toch zal nog een lang traject nodig zijn om uiteindelijk het volledige proces op industriële schaal uit te rollen en een product op de markt te brengen dat een commercieel succes kan worden. Het innovatieplatform ‘The ProteInn Club’ brengt de kennis over microbiële eiwittoepassingen voor voeder en voeding samen en stimuleert cross-sectorale samenwerkingen rond microbieel eiwit.
Partners
UGent – CMET, Kemin Europa nv, ArcelorMittal nv, Bio Base Europe Pilot Plant vzw
Steun
Subsidie in kader van projectoproep ‘realisatie eiwitstrategie’ voor de looptijd 1 juni 2022 – 31 juli 2023
Contactgegevens
Nele Ameloot (UGent / The ProteInn Club)
E-mailadres: nele.ameloot@ugent.be
Website: CEMPA – The ProteInn club
Connecting Pork & Fork
Inhoud
Het project brengt varkenshouders samen met een vleesverwerkend bedrijf. Samen willen ze een geïntegreerd samenwerkingsmodel opzetten voor de varkensvleesketen, gebouwd op een robuust systeem van datasharing vertrekkende vanuit verifieerbare en niet-manipuleerbare data. Deze multi-integratie kan vervolgens werk maken van enerzijds de ontwikkeling van een prijstransmissiemodel om fluctuaties in productiekosten over te dragen naar de volgende schakels, en anderzijds de realisatie van traceerbaarheid, monitoring en bevorderen van duurzaamheid (planet/people/profit). Op deze manier willen partners samen een varkensvleesketen bouwen die futureproof is, met meer stabiliteit, meer ondernemersvertrouwen, minder klimaatimpact, minder waterverbruik, meer traceerbaarheid, kortom gezonder en beter voor mens (boer én burger) en maatschappij.
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
Vlaamse Producentenorganisatie Varkenshouders (VPOV), vleesverwerkend bedrijf Dekeyzer-Ossaer, adviesbureau Agfo-Made
Steun
Subsidie in kader van projectoproep ‘samenwerking en digitalisering in de land- en tuinbouwsector’ voor de looptijd 1 mei 2022 - 31 december 2025
Contactgegevens
Bart Teuwen, VPOV
E-mailadres: bart.teuwen@vpov.be
Website: Vlaamse Producentenorganisatie Varkenshouders, Dekeyzer-Ossaer
Carbon farming in veehouderij
Inhoud
Koolstofopbouw in de bodem draagt bij aan de vermindering van de CO₂-uitstoot en verbetert de bodemgezondheid, zodat de bodem op lange termijn nog gewassen blijft voortbrengen. Colruyt Group wil zoeken naar oplossingen, technieken en teeltrotaties, die enerzijds een wezenlijke bijdrage leveren aan de koolstofopslag en die anderzijds ook een meerwaarde hebben voor de landbouwers. Het project begint kleinschalig met een aantal concrete pilootprojecten, die alternatieve teelten, teeltrotaties, combinaties van teelten en technieken toepassen om koolstof in de bodem te fixeren. Dat gebeurt in samenwerking met de landbouwers van de coöperatie Vlaams Hoeverund. Onderzoekscentrum Inagro helpt bij de begeleiding, de evaluatie van de teelten en de opvolging.
Resultaten
In de proefprojecten experimenteren landbouwers zelf met alternatieve teelten, teeltrotaties, combinaties van teelten en technieken om koolstof in de bodem op te slaan. Het is een verhaal van vallen en opstaan, proberen en opnieuw proberen.
Het project wordt in de nabije toekomst uitgebreid naar regeneratieve landbouw. Daarbij wordt de algemene gezondheid van de bodem in kaart gebracht. Naast het koolstofgehalte wordt er ook gekeken naar bodembewerking, mengculturen, de beperking van kunstmest, grazend vee op de akkers … Het doel? Met aanzienlijk minder middelen een minstens even grote opbrengst garanderen.
Partners
Colruyt Group (in samenwerking met landbouwers van de coöperatie Vlaams Hoeverund en Inagro)
Steun
Geen
Contactgegevens
Dorien Horemans, projectmanager Landbouw Colruyt Group
E-mailadres: dorien.horemans@colruyt.be
Website: Colruyt Group
Superlijst Sociaal
Inhoud
Superlijst is een wetenschappelijk onderbouwd onderzoeks- en campagneproject dat inzicht geeft in hoe supermarkten hun klanten (kunnen) helpen gezond en duurzaam voedsel te kiezen. Superlijst België vergelijkt de vijf grootste retailers van het land op basis van hun beleid, hun assortiment, hun promoties en hun winkelinrichting. Daarnaast geeft Superlijst ook praktische aanbevelingen voor verbetering voor alle supermarktketens afzonderlijk én op sectorniveau. Superlijst bestaat ook in Nederland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Superlijst Sociaal is in België in 2023 voor de eerste keer opgestart, in navolging van Superlijst Milieu. Het onderzoeksproject, een nieuwe samenwerking van Rikolto en Questionmark met Oxfam België en Fairtrade Belgium, gaat in op de mensenrechtenaanpak van Belgische supermarkten bij de productie van voedsel in hun ketens. Thema's die aan bod komen: transparantie en verantwoording over mensenrechten, landbouwarbeiders, kleinschalige boeren, genderongelijkheid en Europese boeren.
Resultaten
Het onderzoeksrapport zag medio 2024 het daglicht. Uit het rapport blijkt dat geen enkele grote Belgische supermarkt de naleving van mensenrechten kan waarborgen in zijn toeleveringsketens. Er zijn sterke projecten, bijvoorbeeld voor cacaoboeren, maar een totaalaanpak blijft uit. Lidl is de voorloper: de retailer is het meest transparant over zijn leveranciers en heeft als enige supermarkt een klachtenprocedure specifiek voor zijn toeleveringsketens. Aldi zit in de middenmoot. Delhaize, Carrefour en Colruyt Group presteren het minst goed.
Partners
Rikolto, Questionmark, Oxfam België, Fairtrade Belgium.
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 15 december 2023 - 30 juni 2024
Contactgegevens
Maarten Corten, communicatiemedewerker Rikolto Belgium
E-mailadres: maarten.corten@rikolto.org
Website: Superlijst België
Week van de peulvrucht 2.0
Inhoud
De Week van de Peulvrucht, een initiatief van Vlaams Instituut Gezond Leven, wil Vlamingen aanmoedigen om wat vaker te kiezer voor gerechten waarin peulvruchten de hoofdrol spelen. De gemiddelde Vlaming kent peulvruchten als kikkererwten, linzen, tuinbonen en spliterwten niet goed en eet ze te weinig, terwijl ze een milieubewuste en gezonde eiwitbron zijn, die ook lokaal geteeld en verwerkt kan worden. In februari 2023 vond de eerste editie plaats binnen het met relancemiddelen gefinancierde eiwitproject Peul-Chain. Een tweede editie volgt in 2025. Het project past binnen de Vlaamse eiwitstrategie: 20 partners uit agrovoedingsketen, onderzoek en beleid werken mee aan een meer duurzame, diverse en toekomstgerichte eiwitvoorziening in Vlaanderen.
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
Vlaams Instituut Gezond Leven, Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), Agentschap Landbouw en Zeevisserij, VLAM, Agentschap Zorg en Gezondheid
Steun
Projectsubsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie
Contactgegevens
Loes Neven
E-mailadres: loes.neven@gezondleven.be
Website: Week van de Peulvrucht zet peulvruchten weer op de kaart! | Gezond Leven
Citizen science project voedselomgevingen
Inhoud
Wat we eten berust niet enkel op onze individuele keuzes, maar wordt in sterke mate beïnvloed door onze leefomgeving. Een voedselomgeving is de context waarbinnen onze voedingskeuzes bepaald wordt. Duurzame en gezonde voedselomgevingen kenmerken zich door een goede beschikbaarheid, bereikbaarheid, betaalbaarheid en zichtbaarheid van gezonde en duurzame voeding.
Sciensano, Let us, ILVO en Rikolto onderzoeken binnen de voedseldeal 'Naar gezonde en duurzame voedselomgevingen in de Vlaamse publieke ruimte' hoe burgers hun voedselomgeving beleven en hoe dat hun koop- en eetgedrag beïnvloedt. In het kader daarvan wordt een app en website ontwikkeld die breed gecommuniceerd zal worden. Op basis van de resultaten komen er concrete casestudies in samenwerking met drie actielabs (steden en gemeentes, voedingsbedrijven, korteketeninitiatieven) voor het uitwerken van contextspecifieke, doelgroepspecifieke en settingspecifieke acties om (bewustwording omtrent) voedselomgevingen in Vlaanderen te verbeteren.
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
Sciensano, Let us, ILVO, Rikolto, KULeuven, Hoplr, Het Nieuwsblad
Steun
Projectsubsidie van VLAIO in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor de looptijd 1 november 2023 – 1 oktober 2026
Contactgegevens
Stefanie Vandevijvere, onderzoeker voeding en gezondheid bij Sciensano
E-mailadres: stefanie.vandevijvere@sciensano.be
Lekker van bij ons Connect
Inhoud
Het matchmakingplatform Lekker van bij ons Connect brengt Vlaamse voedingsprofessionals met elkaar in contact. Landbouwers, voedselverwerkers, horeca-uitbaters, koks, handelaars en andere spelers in het voedselsysteem kunnen er een profiel aanmaken en vervolgens kennis uitwisselen, nieuwe afzetmarkten of regionale producten vinden of lokale samenwerkingen aangaan. Het gemeenschappelijk doel: lokaal lekkers meer dan ooit op de kaart zetten. VLAM breit met het platform een vervolg aan het lokale charter Voedsel verbindt boer en burger en vertrok voor de opbouw van de inspirerende community van de Lekker van bij ons-ambassadeurs.
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing)
Steun
Subsidie in kader van Go4Food – Vlaamse voedselstrategie voor VLAM
Contactgegevens
Leen Guffens, VLAM
E-mailadres: leen.guffens@vlam.be
Website: Lekker van bij ons Connect
ZOBIO: Bioboeren en Zorginstellingen samen catering
Inhoud
In het project ZOBIO slaan bioboeren en zorginstellingen de handen in elkaar voor lokale catering. Gezonde en lekkere voeding hoort deel uit te maken van het zorgaanbod. Als aan die voeding een verhaal van een lokale boer gekoppeld kan worden, werkt dat versterkend. AZ Zeno uit Knokke werkt al een aantal jaren samen met het Polderveld, een naburig CSA-bedrijf, om verse biologische groenten aan te bieden. Dit model biedt inspiratie voor nieuwe samenwerkingsverbanden: St. Kamillus en CSA De Witte Beek en Legumenhofke (Bierbeek), Curando en Plukhof (Beernem), Zorgband Lei en Schelde en Plukboerderij Grondig (Merelbeke-Melle) en Maria Middelares en De Goedinge (Gent).
ZOBIO wil enerzijds het aandeel biologische voeding in overheidsopdrachten verhogen, een doelstelling uit het Vlaamse Strategisch Plan Bio, en anderzijds via lerende netwerken boeren en zorginstellingen inspireren om stappen te zetten richting samenwerking. Landbouwers kunnen rekenen op een gegarandeerde afzet en een eerlijke vergoeding. De coördinatie is in handen van BioForum, de sectororganisatie voor biologische landbouw.
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
BioForum, ILVO en Flanders’ FOOD
Steun
Subsidie in kader van oproep EIP (Europese Innovatiepartnerschappen) voor samenwerkingsprojecten gelinkt aan voedseldeal ‘Gezonde, duurzame en betaalbare voedingspatronen aanmoedigen via diverse catering-settings’ voor de looptijd 1 maart 2024 –31 december 2025
Contactgegevens
Marijke Van Ranst, BioForum vzw
E-mailadres: marijke.vanranst@bioforum.be
Website: ZOBIO | Bioforum
GraanWaardig: samenwerking oude graansoorten
Inhoud
De Vlaamse landbouw staat onder toenemende prijsdruk. Het telen van een select aantal conventionele graansoorten die, mits hoge inputeisen hoge opbrengsten garanderen, brengt niet langer soelaas en leidt tot uitputting van de bodem.
GraanWaardig, een vervolgproject op Graanboeren met natuur. wil oude graanvariëteiten systematisch opnemen in de gewasrotatie, met oog voor agro-ecologische principes. Dat kan bijdragen aan een groeiende genetische (agro)biodiversiteit én een weerbaarder ecosysteem. In een samenwerkingsstructuur met landbouwers en een bakker wordt gestreefd naar eerlijke prijsvorming doorheen de keten met oog voor risicospreiding en agro-ecologie.
GraanWaardig - Flanders' FOOD (flandersfood.com) / GraanWaardig in de spotlight - Flanders' FOOD (flandersfood.com)
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
Flanders' FOOD, INBO, ILVO, Bakkerij Van Eeckhout en 5 actieve landbouwers
Steun
Subsidie in kader van oproep EIP (Europese Innovatiepartnerschappen) voor samenwerkingsprojecten gelinkt aan voedseldeal ‘Samen werken aan eerlijke prijsvorming en echte prijzen’ voor de looptijd februari 2024 - januari 2026
Contactgegevens
Trui Luyckx, Flanders' FOOD
E-mailadres: trui.luyckx@flandersfood.com
Website: GraanWaardig - Flanders' FOOD (flandersfood.com)
PeaPact²: Opschaling van lokale keten van gele erwt op basis van eerlijke waardeverdeling
Inhoud
In vergelijking met andere peulvruchten als soja en lupinen is de teelt van gele erwt al langer bekend in Vlaanderen. Momenteel worden peulvruchten hier slechts in beperkte mate geteeld, en dan vaak nog als veevoeder. Recent ontstaat er een nieuwe dynamiek. In het kader van de eiwitshift is er een stijgende interesse voor lokaal geteelde peulvruchten voor humane consumptie vanuit de retail en de verwerkende industrie. In de keten zitten nog een aantal knelpunten, onder meer op het vlak van naoogstbewerking zoals drogen, reinigen, optimale opslag en logistieke vraagstukken.
Het project EIP – Peapact2 (Opschaling van de lokale keten van gele erwt op basis van eerlijke waardeverdeling) wil landbouwers en geïnteresseerden uit de sector samenbrengen om hen uitgebreid te informeren over alle deelaspecten van de teelt. Nieuw is een kostprijsberekeningstool die een individuele akkerbouwer kan helpen in te schatten hoe (on)gunstig de keuze voor erwt voor zijn bedrijfsvoering zou zijn.
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
HOGENT, INAGRO, PIBO Tongeren, Bond Beter Leefmilieu vzw/Next Food Chain, Rikolto, Arvesta, Cosucra, Delifresh en 7 actieve landbouwers
Steun
Subsidie in kader van oproep EIP (Europese Innovatiepartnerschappen) voor samenwerkingsprojecten gelinkt aan voedseldeal ‘Samen werken aan eerlijke prijsvorming en echte prijzen’ voor de looptijd van twee jaar (start 1 juni 2024).
Contactgegevens
Joos Latré, HOGENT, AgroFoodNature -Proefhoeve Bottelare Hogent-UGent,
E-mailadres: joos.latre@hogent.be
Website: Vraag naar lokale ERWT voor humane voeding stijgt. Teelttechnisch nog uitdagingen - ILVO Vlaanderen
Franchise in de korte keten
Inhoud
Het project wil aan de hand van een marktstudie en inspiratietoers op zoek gaan naar bestaande en/of potentiële franchiseconcepten voor directe verkoop aan de consument. Aan de hand van SWOT-analyses kijken de partners wat de sterktes, de zwaktes, de opportuniteiten en de bedreigingen van deze concepten zijn. Kunnen dergelijke concepten de positie van de korteketenboer in de keten op een duurzame manier versterken en kunnen ze landbouwers inspireren om aan korteketenverkoop te doen? De antwoorden op die vragen kunnen helpen om de doelstelling te halen uit de strategische visienota voor korte keten: 1 op de 5 actieve landbouwbedrijven in Vlaanderen doet tegen 2027 aan korte keten.
Anderzijds wil het project in dit voortraject polsen of er voldoende interesse is vanuit producenten om met een specifiek franchiseconcept van start te gaan en/of een concreet concept te ontwikkelen.
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
Innovatiesteunpunt voor Landbouw en Platteland (Boerenbond)
Steun
Subsidie in kader van oproep EIP (Europese Innovatiepartnerschappen) voor samenwerkingsprojecten gelinkt aan voedseldeal ‘Samen werken aan eerlijke prijsvorming en echte prijzen’ voor de looptijd 1 januari 2024 – 31 december 2024
Contactgegevens
Patrick Pasgang, Boerenbond - Innovatiesteunpunt
E-mailadres: patrick.pasgang@boerenbond.be
Website: Korte Keten Boeren & Franchise, kunnen ze elkaar inspireren en versterken? | Steunpunt Korte Keten
Op weg naar een duurzame samenwerking voor innovatieve teelten via diverse catering-settings
Inhoud
Het project wil lokale innovatieve teelten opschalen door ze breder bekend te maken bij de consument, via cateraars, klein en groot. Menu’s met lokaal geteelde ingrediënten laten een breed publiek kennis maken met nieuwe smaken. Het verhaal achter deze gezonde en duurzame voeding wordt verteld. Mensen leren waar hun voeding vandaan komt en ervaren hoe ze meteen ook een bijdrage leveren aan de klimaattransitie.
Diverse cateraars die aan de slag gaan met nieuwe teelten, doen de vraag toenemen en creëren meer afzetzekerheid voor de telers. De directe samenwerking tussen telers en verwerkers leert ze elkaars noden en wensen kennen. De productie van grotere volumes stelt zo niet enkel de bestaande kinderziektes van innovatieve teelten op scherp, maar schept ook de financiële ruimte om te investeren in oplossingen. Dankzij deze samenwerkingen groeien de veerkracht en duurzaamheid van zowel de landbouw als ons voedingssysteem.
Resultaten
Project loopt nog volop
Partners
Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant, Rikolto België, Stad Leuven, UCLL en deelnemende landbouwers en cateraars
Steun
Subsidie in kader van oproep EIP (Europese Innovatiepartnerschappen) voor samenwerkingsprojecten gelinkt aan voedseldeal ‘Samen werken aan eerlijke prijsvorming en echte prijzen’ voor de looptijd 1 januari 2024 – 31 december 2024
Contactgegevens
Kathelijne Ferket, Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant
E-mailadres: kathelijne.ferket@vlaamsbrabant.be
Onderzoek lege brooddozen
Inhoud
De Universiteit Gent en het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw deden in het kader van de voedseldeal 'Toegang van kinderen en jongeren tot voldoende, gezonde en duurzame voeding garanderen' een objectief wetenschappelijk onderzoek naar de omvang van de legebrooddozenproblematiek. Ze brachten de inhoud van de brooddozen van 1051 leerlingen uit een representatieve steekproef van 25 Vlaamse basisscholen in kaart met een aangepast meetinstrument. De beoordeling van de lunch gebeurde op basis van de voedingsdriehoek, waarin gezondheids- en milieuaspecten van de voedingsmiddelen worden samengebracht. Het tweede deel van het onderzoek focuste op wat er kan worden gedaan voor meer gezonde voeding op school, wat de knelpunten zijn en de succesfactoren, met name voor ouders en leerlingen in een maatschappelijk kwetsbare positie.
Resultaten
In het onderzoek werden heel weinig lege brooddozen aangetroffen. 9% van de deelnemende kinderen blijkt in de afgelopen 12 maanden wel vaak voedselonzekerheid ervaren te hebben. De onderzochte brooddozen waren gemiddeld slechts voor één derde gevuld met voedingsmiddelen die volgens de voedingsdriehoek gezond en milieuverantwoord zijn. De brooddoos van kinderen met een hogere socio-economische status is net iets gezonder en milieuverantwoorder gevuld dan die van kinderen met een lagere socio-economische status. Een quick fix of uniforme oplossing bestaat niet. Er moeten betaalbare lunches voorzien worden voor alle leerlingen én scholen moeten ondersteund worden om tot een aanpak op maat te komen.
Partners
Universiteit Gent en het Vlaams Instituut Gezond Leven
Steun
Subsidie door Departement Zorg in kader van voedeldeal ‘Toegang van kinderen en jongeren tot voldoende, gezonde en duurzame voeding garanderen’
Contactgegevens
Wendy Van Lippevelde, UGent; Jolien Plaete, Vlaams Instituut Gezond Leven
E-mailadres: wendy.vanlippevelde@ugent.be, jolien.plaete@gezondleven.be
