Voedselstrategie

Waarom een Vlaamse voedselstrategie?

De Vlaamse landbouw en visserij maken deel uit van een groter systeem. Maar dit voedselsysteem staat onder druk op ecologisch, economisch en maatschappelijk vlak. De milieu- en klimaatimpact van onze voeding is te hoog, ons voedingspatroon moet evenwichtiger, het landbouwinkomen staat onder druk en de verbinding tussen consument en producent is grotendeels verbroken, …

Verschillende beleidsdocumenten op Vlaams, Europees en wereldniveau vragen om het voedselsysteem te veranderen. Alleen zo verzekeren we voedselzekerheid, lokale productie en een duurzame toekomst voor het Vlaamse voedselsysteem.

Politiek engagement

Het regeerakkoord en de beleidsnota Landbouw en Visserij hebben het voedselthema op de agenda gezet. De Vlaamse Regering heeft zich als doel gesteld om een sterk en geïntegreerd Vlaams voedselbeleid te ontwikkelen:

‘"Gezond, duurzaam, voldoende en veilig voedsel aan een correcte prijs voor iedere schakel van de voedingsketen staat centraal binnen een voedselbeleid. Het is dan ook van belang dat het huidige landbouwbeleid bijdraagt aan een sterk voedselbeleid waarin de voedselketen integraal en circulair bekeken wordt. De Vlaamse Regering zal in samenwerking met de vraag- (consumenten) en aanbodzijde (agrovoedingsketen) van de markt een Vlaamse voedseltop organiseren."

Als minister van Landbouw en Voeding coördineerde toenmalig minister Crevits en huidig minister Brouns de weg naar een voedselbeleid in Vlaanderen en stond zij/hij ook in voor de organisatie van een Vlaamse voedseltop. Het Departement Landbouw en Visserij kreeg daarbij een leidende rol om de samenwerking met alle relevante beleidsdomeinen, -niveaus en stakeholders aan te gaan.

Internationaal kader

Daarnaast past het Vlaams voedselbeleid in het Europese kader ‘Farm to Fork’- of ‘Van boer tot bord’-strategie. Daarin wordt een ambitieus en alomvattend voedselbeleid vooropgesteld. 

Ten slotte willen ook de Verenigde Naties (VN) de internationale gemeenschap sensibiliseren en aanzetten tot acties om de mondiale voedselsystemen op een duurzame manier te transformeren. Op 23 en 24 september 2021 vond de UN Food Systems Summit plaats, waar toenmalig Vlaams minister van Voeding Hilde Crevits in de functie van National Convenor voor de Member State Dialogue in België het woord nam (zie statement minister Crevits, filmpje in het Engels). Dat deed ze eerder ook al op de pre-summit op 28 juli 2021. De internationale best practices en uitkomsten van de VN-top dienen ter inspiratie van de Vlaamse voedselstrategie in wording. 

Naar een gedragen, inclusieve strategie

In zes stappen naar een voedselstrategie

Om tot de voedselstrategie te komen werd een plan van aanpak uitgetekend voor het proces en dit werd afgestemd met de voedselcoalitie. Het plan van aanpak omvat 6 blokken om stapsgewijs tot de Vlaamse voedselstrategie te komen: engageren, visievorming, exploratie, consolidatie, oplevering en verankering.

De voedselcoalitie

Het voedselsysteem heeft enorm veel stakeholders. Gelet op de complexiteit en de brede betrokkenheid hebben we uiteraard wel keuzes moeten maken en moeten aflijnen. We bouwden een groep rond coördinator Departement Landbouw en Visserij om de voedselstrategie mee uit te werken.

De voedselcoalitie bestaat uit organisaties die mee in de cockpit zitten voor het uittekenen van de voedselstrategie. Deze groep kreeg een sleutelrol bij het uitschrijven en bedenken van de strategie. Hun taak is om via input de voedselstrategie mee uit te bouwen, maar zeker ook om ze mee uit te dragen in hun organisatie en daarbuiten. Met deze partners krijgen de relevante thema’s en waarden in een voedselsysteem een plaats en een gezicht aan tafel. 

Naast de oprichting van een voedselcoalitie werd een bredere groep stakeholders betrokken door terugkoppeling en interactie met het Netwerk Voedselbeleid (beleid), het Platform voor Landbouw- en Voedingsonderzoek (onderzoek) en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij (SALV) (sector).

Expertencomité

Het begeleidende expertencomité bestaat uit wetenschappers van de voedselcoalitie en beleidsmakers uit het Netwerk Voedselbeleid met een complementaire specialisatie in diverse domeinen. Vanaf november 2021 tot de Vlaamse voedseltop begeleidde deze groep het schrijfproces en waren zij de eerste kritische toets om tot een wetenschappelijk onderbouwde, inhoudelijke correcte en gedragen tekst te komen. Zij leverden ook tekstuele input vanuit hun eigen expertisedomeinen. Medewerkers van het Departement Landbouw en Visserij zaten mee aan tafel, screenden relevante Europese en Vlaamse rapporten, studies en beleidsdocumenten en stonden in voor het uitschrijven van voorliggend achtergronddocument en de synthesetekst.

De voedselstrategie, een roadmap voor de toekomst

De inhoudelijke basis voor de voedselstrategie werd opgehangen aan vier strategische pijlers, geïnspireerd op het Food 2030-onderzoeksbeleidskader, waarin de Europese Commissie de uitdagingen voor het voedselsysteem ordent onder vier prioritaire thema’s. Vertaald naar de Vlaamse strategie worden deze:

1.  Gezonde en duurzame voeding voor iedereen
    
2.  Voedselsysteem binnen ecologische grenzen
    
3.  Voluit voor een veerkrachtige voedseleconomie
    
4.  Voedsel verbindt boer tot burger

Onder deze vier strategische pijlers, centraal met elkaar verbonden in een hart om het belang van de systeemaanpak te benadrukken, werd een roadmap uitgewerkt met 19 strategische doelstellingen (SD’s). Onder de SD’s zijn 98 werkpaden geformuleerd. De SD’s vormen samen met de werkpaden de roadmap van deze strategie.

Vlaamse voedseltop

Op 29 november 2022 stelde minister van Landbouw en Voeding Jo Brouns de voedselstrategie voor op de eerste Vlaamse voedseltop in Roeselare. Die dag hebben ook 6 innovatieve en duurzame bedrijven en organisaties de deuren geopend voor het brede publiek. Op 2 december 2022 volgde een inhoudelijke voedselconferentie voor stakeholders in Brussel.

Bekijk het in beeld

Compilatievideo opendeurbedrijven 29/11/2022

Aftermovie voedseltop 29/11/2022

Communicatie

Mijlpalen en plannen

• oktober 2020: Minister Crevits kondigt de voedselstrategie aan
• januari 2021: Minister Crevits lanceert de voedselstrategie en roept op om mee te denken
• juni-oktober 2021: Oproep en selectie beloftevolle ideeën voedselveranderaars
• december 2021: Vijf voedseltafels krijgen subsidie in aanloop naar de Vlaamse voedseltop
• november 2022: Vlaamse voedselstrategie is een feit
• december 2022: Drie voedselveranderaars krijgen steun in kader van Vlaamse voedselstrategie
• juni 2023: EIP-projectoproep rond voedseldeals, 10 miljoen euro steun voor projecten van innovatie, samenwerking en demonstratie in de land- en tuinbouw | Landbouw en Visserij (vlaanderen.be)

Publicaties en nuttige websites

• Voedselstrategie - Synthese
• Voedselstrategie - Achtergrondrapport
• Voedselstrategie -  Engelstalige syntheseversie
• Beleidsnota Landbouw en Visserij 2019-2024
• Regeerakkoord van de Vlaamse regering 2014-2019
• Van boer tot bord: Farm to Fork-strategie Europese Commissie
• Voedingsdriehoek
• FIT4FOOD2030

Nieuwsbrief voedsel

In 2022 lanceerde het Departement Landbouw en Visserij een maandelijkse nieuwsbrief Voedsel. We houden u op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen rond de opmaak van de Vlaamse voedselstrategie en de voorbereiding van de Vlaamse voedseltop in het najaar van 2022. We zetten bovendien voedselwerven en voedseltafels in het kader van de Go4Food-oproep in de kijker.

Schrijf u in op de nieuwsbrief Voedsel via dit formulier.

U kan ook op de hoogte blijven via LinkedIn: Go4Food - Vlaams Voedselbeleid.

Contact

Hebt u opmerkingen of vragen? Contacteer ons op voedsel@lv.vlaanderen.be.