Op 23 april 2021 keurde de Vlaamse Regering het Vlaams actieplan ‘Voedselverlies en biomassa(rest)stromen circulair 2021-2025’ definitief goed. Zowel de minister van Landbouw als de minister van Omgeving schoven het plan naar voren. Het plan wil het voedselverlies in Vlaanderen verder beperken én meer kansen creëren voor duurzaam (her)gebruik van biomassa en biomassareststromen. OVAM coördineert, het Departement Landbouw en Visserij trekt mee de kringloop voedselverlies.
Inzetten op preventie en hoogwaardige valorisatie
Het actieplan steunt op de algemene principes van een circulaire keten en is dus gericht op het sluiten van kringlopen:
- meer preventie, minder verlies
- beter sorteren en inzamelen
- meer hoogwaardige valorisatie
De focus van het actieplan ligt voor voedselverlies op preventie. Dat betekent concreet dat elke schakel in de keten, van producent tot en met consument, zijn steentje moet bijdragen om voedselverlies te verminderen. Waar overschotten niet voorkomen kunnen worden, moet er maximale valorisatie komen voor menselijke consumptie via schenking of verwerking (= hergebruik), op voorwaarde dat dit de voedselveiligheid niet in het gedrang brengt. We zetten daarna volgens de cascade van waardebehoud in op hoogwaardige valorisatie in de veevoeding, door compostering/vergisting, en als industriële grondstof (incl. biogebaseerde toepassing), organische koolstof of nutriëntenbron. De selectieve inzameling van organisch-biologisch afval bij huishoudens en bedrijven draagt daar sterk toe bij.
De hele keten streeft er in dit actieplan naar om 30% van de voedselverliezen te voorkomen, te herverwerken (als voedsel) of hoogwaardiger te valoriseren ten opzichte van 2015.
Samenwerking via De Kostwinners
Het actieplan werd samen met stakeholders opgemaakt. De Kostwinners is de naam van de versterkte samenwerking tussen alle partners uit beleid, onderzoek, sector en maatschappij die het actieplan tegen voedselverlies trekken. Daaronder vallen de actieprogrammatrekkers: Flanders’ Food, Comeos, FoodWIN, ILVO, Foodsavers/Belgische Federatie van Voedselbanken, VVSG, Vlaco, OVAM en Departement Landbouw en Visserij.
Op de website van De Kostwinners ontdek je wat je zelf kan doen, welke inspirerende praktijken er al op het terrein gebeuren en hoe het zit met de cijfers. In 2023 publiceerden De Kostwinners een nieuwe monitor die de preventie, de selectieve inzameling en de valorisatie van voedselverlies en voedselreststromen uit de hele voedselketen in Vlaanderen in 2020 in kaart brengt. Bovendien komen de lopende acties van de partners van het actieplan aan bod in het voortgangsrapport 2021-2022.
Monitor voedselverlies
In de gehele agrovoedingsketen in Vlaanderen was er in 2020 884.000 ton voedselverlies. De nevenstromen – de niet-eetbare voedselreststromen – bedroegen 2,17 miljoen ton. Dat is ten opzichte van 2015 een daling van 2% bij voedselverlies en 16% bij de nevenstromen. Van die 3 miljoen ton voedselreststromen wordt 86% gevaloriseerd, bijvoorbeeld als diervoeder, compost of bodemverbeterend middel. De resultaten geven aan dat er in het moeilijke coronajaar 2020 vooruitgang is geboekt bij preventie, selectieve inzameling en herverwerking. De dataverzameling is ook verbeterd. Alle betrokkenen in de keten moeten echter nog een versnelling hoger schakelen om tegen 2025 het streefdoel uit het actieplan voedselverlies te halen. Dat blijkt uit de jongste monitor voedselverlies van OVAM en Departement Landbouw en Visserij.
Meer lezen?
