Insecten

Insecten kweken en verwerken

Starten met insecten

Waarmee moet u rekening houden als u insecten kweekt en/of verwerkt, in insecten(producten) handelt, of het frass gebruikt?

In 2021 publiceerde het Agentschap Landbouw en Zeevisserij een handleiding voor insectenkwekers en -verwerkers. Deze handleiding geeft een volledig overzicht van de principes en aandachtspunten om zelf van start te gaan met insecten. U krijgt onder meer een blik op de wetgeving, de productiesystemen, het oogsten, de bewaring, de verwerking, de verpakking, de bedrijfsvoering en het dierenwelzijn.

Een overzicht van de Europese insectensector en de belangrijkste van toepassing zijnde Europese wetgeving vindt u in deze factsheet.

Op onderstaande websites van Thomas More en Inagro vindt u gedetailleerde informatie over de insecten die continu in productie zijn in hun expertisecentrum:

  • Thomas More: infofiches, inclusief handleiding, haalbaarheidstool en videoles over zwarte soldatenvlieg, meelworm, huiskrekel en Europese treksprinkhaan,
  • Inagro: algemene informatie over insectenkweek (waarom insecten kweken, rentabiliteit) en uitleg kweektechnieken zwarte soldatenvlieg en meelworm.

Zie ook: informatie over bijen

Lees meer over de volgende thema’s:

Cover handleiding insecten

Registratie en vergunningen

Elke operator die in België actief is in de voedselketen moet eerst door het Federaal Voedselagentschap (FAVV) geregistreerd, erkend of toegelaten worden. Op basis van het risico, gelinkt aan deze activiteit, is (van hoog naar laag risico) een erkenning, toelating of registratie vereist.

Voor insectenkweek (van alle insecten andere dan bijen/hommels) is enkel registratie bij het FAVV vereist. Dit betekent dat kennisgeving voldoende is, zonder administratief onderzoek of bedrijfsbezoek. Voor meer informatie kan u de activiteitenfiche ACT 366 op de pagina van het Activiteiten fiches | Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (favv-afsca.be)  consulteren.

Een vergunningsplichtig project is een project dat onderworpen is aan de vergunningsplicht inzake ruimtelijke ordening (stedenbouwkundige handelingen en verkaveling van gronden) en/of inzake milieu (exploitatie van ingedeelde inrichtingen of activiteiten). De aanvraag voor een stedenbouwkundige en milieuvergunning is gebundeld in één enkele procedure: de omgevingsvergunning. Die is definitief in werking getreden op 1 januari 2018. Voor een nieuwe inplanting of verandering van een bestaande inrichting  die nodig is voor insectenkweek, zal u doorgaans steeds een aanvraag moeten doen via het omgevingsloket.

Het omgevingsvergunningsdecreet en het omgevingsvergunningsbesluit leggen de procedures vast rond de omgevingsvergunning. In een omgevingsvergunning zit een ruimtelijk luik en een milieuluik.  

  • De inhoudelijke bepalingen inzake de ruimtelijke ordening, zoals de regels die een vergunningsplicht of meldingsplicht opleggen, zijn opgenomen in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) en in zijn uitvoeringsbesluiten. 
  • De inhoudelijke milieubepalingen zijn opgenomen in titel IV en V van het decreet algemene bepalingen milieubeleid (DABM) en in VLAREM II en III (Besluit van de Vlaamse regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne). VLAREM II bevat ook de indelingslijst (bijlage I) en de milieuspecifieke procedures zoals de evaluaties en de afwijkingsprocedure. 

Hoewel de kweek van insecten (uitgezonderd soorten die door hun agressiviteit, giftigheid of gedrag een gevaar inhouden cf. Rubriek 9.2.1) als activiteit op zich niet indelingsplichtig is conform bijlage 1 van VLAREM II, is dit vaak wel het geval voor de andere activiteiten of infrastructuur die verbonden zijn aan de insectenkweek. Hierbij kan je denken aan verwarmingstoestellen, airco’s, compressoren, opslag van gevaarlijke producten/gassen, enz. In de meeste gevallen zal een bedrijf dat zich toelegt op de kweek van insecten een inrichting van de tweede klasse zijn op basis van deze aanhorigheden. Hiervoor is het college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeente bevoegd, tenzij het bedrijf op grondgebied van twee gemeenten gelegen is waardoor de deputatie van de betrokken provincie bevoegd zal zijn.

Ga dus steeds na of de inrichtingen of activiteiten en stedenbouwkundige handelingen nodig voor uw project vergunningsplichtig zijn!

Voor meer info, zie het overzicht van de te vervullen formaliteiten omtrent de omgevingsvergunning. Voor specifiek advies met betrekking tot de ruimtelijke en milieuaspecten van uw omgevingsvergunningsaanvraag kan u contact opnemen met gop.omgeving@vlaanderen.be (Departement Omgeving). 

Wetgeving diervoeder, menselijke voeding en frass 

Feed

In de Europese verordening 1069/2009 wordt bepaald dat insecten, indien door de mens gehouden voor de productie van voedsel, wol, bont, veren, huiden of een ander dierlijk product of voor andere veeteeltdoeleinden, behoren tot de landbouwhuisdieren. Dit impliceert dat houders van insecten eveneens moeten voldoen aan de diervoederregelgeving. Ook wanneer de insecten zelf niet bestemd zijn voor diervoeder.

De wetgeving is  van toepassing bij het kweken van insecten én het voederen van insecten(meel) aan dieren. U vindt de wettelijke toepassingen van het gebruik van insecten in diervoeder op Insecten in diervoeders | Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (favv-afsca.be).

Als u insecten verwerkt tot diervoeder, dan wordt u door het FAVV en OVAM beschouwd als een verwerker van categorie 3-materiaal. Hiervoor zijn volgende verplichtingen van toepassing:

Zie ook:

Contactpersonen:

Food

De Federale Overheidsdienst Volksgezondheid beantwoordt vragen over de toepassing van de ‘novel food’ wetgeving inzake insecten en levensmiddelen op basis van insecten voor humane consumptie. Hier staat ook de actuele lijst van toegelaten insectensoorten en bereidingen op Belgisch grondgebied.

De Europese Commissie geeft antwoord op veelgestelde vragen over toegelaten insectensoorten en bereidingen op Europees grondgebied: antwoorden op veelgestelde vragen

De volgende Europese regelgeving is van toepassing voor de kweek van insecten als humane voeding:

  • Verordening 2015/2283 (novel food verordening): zie In de handel brengen van insecten en levensmiddelen op basis van insecten voor humane consumptie | Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (favv-afsca.be) voor alle laatste info over het beleid rond insecten bestemd voor humane consumptie.
  • Daarnaast moeten producenten, verwerkers, handelaars en verdelers van insecten bedoeld voor humane voeding eveneens voldoen aan de algemene hygiënevoorschriften die van toepassing zijn op levensmiddelen. Deze zitten vervat in volgende verordeningen:
    • Verordeningen 178/2002 (algemene wetgeving voor levensmiddelen)
    • Verordening 852/2004 (levensmiddelenhygiëne)
      • Exploitanten die insecten voor menselijke consumptie produceren, moeten zich bij de nationale bevoegde autoriteiten (FAVV) registreren, hen op de hoogte stellen van de activiteiten die onder hun controle vallen (art. 6.2) en voldoen aan de algemene eisen in de bijlage I, deel A van de tekst. Bijlage I, deel B bevat verschillende aanbevelingen voor de ontwikkeling van gidsen voor goede praktijken met betrekking tot primaire productieactiviteiten.
      • Exploitanten die insecten voor menselijke consumptie produceren, in 'andere stadia dan de primaire productie', dwz vanaf het stadium van het doden tot de verdere verwerkingsfasen, inclusief distributie, moeten voldoen aan de hygiëne-eisen uit bijlage II. Dit betreft faciliteiten en uitrusting, personeel, opslag- en transporthandelingen, verplichte bemonsteringsplannen, maatregelen voor het bijhouden van gegevens, klachten en terugroepen van producten.
    • Verordening 853/2004 (hygiënevoorschriften van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong)
    • Verordening 2017/625 (organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong)
    • Verordening 183/2005 (voorschriften voor diervoederhygiëne, zie ook Insecten in diervoeders | Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (favv-afsca.be)
      • Ook exploitanten die insecten produceren die niet voor diervoeder bestemd zijn, moeten voldoen aan bijlage III. Deze bijlage beschrijft algemene praktijken met betrekking tot het voederen van hun insecten (inclusief opslag en distributie).

De Europese verordening betreffende de chemische contaminanten in levensmiddelen (verordening (EU) Nr. 2023/915) is niet van toepassing voor insecten en levensmiddelen op basis van insecten voor humane consumptie. Insecten zijn immers geen vlees en geen schaaldieren. Wel zijn er eventuele specifieke normen van toepassing voor de verschillende toegelaten insecten en hun toepassingen. Deze normen kan u consulteren in bijlage I van de FAQ insecten. Enkel indien er in de toelating specifieke normen zijn voor zware metalen, mycotoxines en/of microbiologische contaminanten zijn, moeten deze toegepast worden. In alle andere gevallen zijn er geen normen.

Voor meer info:

Contactpersoon:

Frass insecten

De bevoegde gewestelijke overheden hebben een gezamenlijke nota opgesteld om het statuut van het frass van insecten te verduidelijken. Dit frass bevat immers naast de uitwerpselen van de insecten ook ongebruikt voeder voor de insecten en resten van de insecten zelf. Kort samengevat zijn volgende eisen van toepassing voor het frass, ongeacht het substraat waarop insecten gekweekt worden:

  • Verwerkingsmogelijkheden
    Afzonderlijke verwerking door droging op 1u70°C door een 1069-erkend verwerker, er moet voldaan zijn aan de samenstellingsvoorwaarden van de definitie. Het verwerkt materiaal is “verwerkte frass”.
    Vergisting door een 1069-erkend vergistingsbedrijf, er moet niet voldaan zijn aan de samenstellingsvoorwaarden van de definitie. De gebruikte warmtebehandelingen zijn 1u70°C of een alternatieve gevalideerde warmtebehandeling. Het verwerkt materiaal is “digestaat”.
    Compostering door een 1069-erkend composteringsbedrijf, er moet niet voldaan zijn aan de samenstellingsvoorwaarden van de definitie. De gebruikte warmtebehandelingen zijn 1u70°C of een alternatieve gevalideerde warmtebehandeling. Het verwerkt materiaal is “compost”.
     
  • Gebruik
    Verwerkte frass of compost/digestaat mag worden gebruikt zonder grondstofverklaring van de OVAM. Het moet voldoen aan de voorwaarden van Vlarema (normen voor verontreiniging, evt gebruikscerticiaat). Voor de Mestbank gelden de regels voor “andere meststoffen”. Verwerkte frass of compost/digestaat mag eveneens worden verzonden naar andere lidstaten.
    Onverwerkte frass is een afvalstof. Het mag niet rechtstreeks gebruikt worden als meststof/bodemverbeterend middel. In het kader van onderzoek kan door de OVAM onder bepaalde voorwaarden een grondstofverklaring worden afgeleverd hiervoor.
    Contact OVAM: katleen.van.den.eynden@ovam.be, lynn.biermans@ovam.be
    Contact Mestbank: sara.debolle@vlm.be
     
  • Grondstofverklaring OVAM
    Alle info over deze grondstofverklaring vindt u op deze webpagina van OVAM. 
    Contactpersoon OVAM: katleen.van.den.eynden@ovam.be
     
  • Hygiënisatie (1u op 70° verhitten)
    Deze sterilisatie kan gebeuren door een erkend verwerker of erkend vergister/composteerder. Een overzicht van erkende verwerkingsinstallaties in het kader van de verordening dierlijke bijproducten vindt u op de website van VLM (Vlaamse Landlaatschappij).
    Contactpersoon: sara.debolle@vlm.be
    • Voor deze hygiënisatie (1u op 70°) zijn twee alternatieve behandelingstechnieken:
      • Compostering: het frass wordt dan compost en mag enkel als nationale meststof gebruikt worden

      • Vergisting: het frass wordt dan digestaat en mag enkel als nationale meststof gebruikt worden

        Contactpersoon: lynn.biermans@ovam.be

  • Bijkomende verplichtingen naargelang het verkregen statuut van het product (bv. ontheffing FOD Volksgezondheid voor het verhandelen van een meststof, bodemverbeterend middel of teeltsubstraat)

Meer informatie over het frass van insecten vindt u in Factsheet on insect frass (Engelstalig - IPIFF)

Handel

De invoer van insecten voor humane consumptie uit derde landen moet vanaf 21/04/2021 voldoen aan volgende diergezondheidscertificaten voor insecten: Uitvoeringsverordening ter bepaling van certificaten voor binnenkomst in de EU en verplaatsingen binnen de Unie.

Dit gezondheidscertificaat is bestemd voor insecten voor humane consumptie die in derde landen:

  • afkomstig zijn uit geregistreerde inrichtingen, met een op HACCP gebaseerd autocontrolesysteem die regelmatig gecontroleerd worden door de autoriteiten
  • geproduceerd zijn volgens de Europese regelgeving wat betreft hygiëne, verpakking, enz.
  • in de handel mogen worden gebracht in de EU overeenkomstig VO 2015/2283
  • voldoen aan de Europese normen voor residuen van pesticiden

Insecten mogen alleen ingevoerd worden vanuit derde landen waarmee de EU een overeenkomst heeft. Op 1/01/2021 is dit het geval voor Zwitserland, Canada en Zuid-Korea.

Subsidies

Insectenkwekers die voldoen aan de steunvoorwaarden, komen in aanmerking voor volgende steuninstrumenten van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij en van het Vlaams Agentschap voor Innoveren en Ondernemen (VLAIO):

Agentschap Landbouw en Zeevisserij

Enkel activiteiten die rechtstreeks gelinkt zijn aan landbouw (kweken van planten en dieren) of ten goede komen aan de landbouwsector, zoals benutting van nevenstromen uit de primaire productie, komen in aanmerking voor investeringssteun van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij. Het kweken van insecten wordt als landbouwactiviteit beschouwd. 

Belangrijke voorwaarden voor het verkrijgen van VLIF-steun, zijn het voldoen aan de definitie van actieve landbouwer en een verdiencapaciteit (factorinkomen) hebben van minstens 20.000 euro. Zie de respectievelijke webpagina’s hierboven voor aanvullende steunvoorwaarden. Voor insecten bestaat er reeds een code in de reguliere VLIF, namelijk ‘bijzondere dierlijke productie’, waar investeringssteun aangevraagd kan worden in het kader van de kweek van insecten.

Vlaams Agentschap voor Innovatie en Ondernemen

Op de stakeholdersmeeting insecten van 28 juni 2024 gaf Julie Peeters van VLAIO een presentatie over de steunmogelijkheden bij VLAIO voor insectenkwekers en -verwerkers, en meer bepaald over de KMO-groeisubsidie, de ontwikkelingsprojecten, de O&O haalbaarheidsstudie en de innovatieve starterssteun. Op de respectievelijke webpagina’s staat de meest actuele informatie over deze steunmogelijkheden.

Overzicht van alle beschikbare steuninstrumenten bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij
Contactpersoon: Michael Van Zeebroeck info@lv.vlaanderen.be

Overzicht van alle beschikbare steuninstrumenten bij VLAIO
Contactpersoon: bert.beck@vlaio.be

Strategisch platform insecten

logo strategisch platform insecten

Om tegemoet te komen aan de groeiende nood aan een duidelijk kader en een gezamenlijk platform m.b.t. insectenteelt, heeft de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw in 2015 een strategisch platform insecten opgericht. Dit platform verenigt de relevante actoren uit beleid, praktijk en onderzoek om de kennis over en ervaringen met insectenteelt van onderuit te structureren, sturen en de knelpunten aan te kaarten. 

Samenvatting werking Strategisch platform Insecten (SPI)

Het strategisch platform insecten is drieledig en bestaat uit een:

Een Engelstalige beschrijving van het Strategisch Platform Insecten vindt u hier:

Strategic Platform for Insects (Belgium): description

Samenstelling Strategisch Platform Insecten

Het Strategisch Platform Insecten bestaat uit 24 organisaties uit beleid, onderzoek en sector. Gezien er geen officiële sectorvertegenwoordiging meer is, sluiten ook enkele insectenbedrijven aan. 

Deelnemende organisaties

Agentschap Landbouw en Zeevisserij, Algemeen Boerensyndicaat (ABS), Belgian Feed Association (BFA), BIOBEST NV, Boerenbond, FAGG, FAVV, Flanders FOOD, FOD Volksgezondheid/SPF Santé,  Gembloux (CRA Wallonie), ILVO, Inagro, KULeuven, OVAM, OVOCOM, Renewi, Thomas More, UGent, UZ Leuven, Vives, VLAIO, VCM, VLM en VITO. 

Werkgroep onderzoek

Doelstelling

In de werkgroep onderzoek zijn alle onderzoekpartners betrokken bij (financiering van) onderzoek rond insecten en de sectorfederatie BIIF (Belgian Insect Industry Federation) vertegenwoordigd. Deze werkgroep heeft als voornaamste doelstelling de afstemming van bestaande en ontwikkeling van nieuwe onderzoeksprojecten. Hierbij wordt eveneens teruggekoppeld met de stuurgroep en wordt een prioritering gemaakt van de grootste onderzoeksnoden. Zij houden eveneens het overzicht van de onderzoeksprojecten actueel. 

Deelnemende organisaties

Agentschap Landbouw en Zeevisserij, BIOBEST N.V., Boerenbond, Gembloux (CRA Wallonie), ILVO, Inagro, Innovatiesteunpunt, KULeuven, Renewi, Thomas More, UGent, UZ Leuven, VITO, Vives en VLAIO.

Jaarlijkse stakeholdersmeeting

Doelstelling

Via een jaarlijkse stakeholdersmeeting wordt teruggekoppeld met het bredere publiek zoals landbouwers, beleidsmakers en andere geïnteresseerden. De resultaten van de platformwerking, nieuwe projecten of beleidsontwikkelingen worden hier gepresenteerd. Daarnaast is dit ook een netwerkevent om alle actoren uit onderzoek, beleid en praktijk binnen de insectensector met elkaar in contact te brengen.

  • De eerste editie vond plaats op 7/12/2016 te Leuven en werd samen met de partners van het TETRA-project IN2BROILER georganiseerd. 
  • De tweede editie vond plaats op 30/01/2018 te Rumbeke en werd samen met VIVES en Inagro georganiseerd. 
  • De derde editie vond plaats op 10 december 2019 te Brussel. Het thema was 'Hoe duurzaam zijn insecten écht? De rol van insecten in de circulaire economie'.
  • De vierde editie had, met enige vertraging door covid-19, plaats op 15 mei 2022 in de plantentuin te Meise. Op het programma/bord: ‘Eetbare insecten. Zijn we er klaar voor?’
  • De vijfde editie vond plaats op 1 juni 2023 te Brussel met als thema '(Meer)waarde van insecten in een circulaire economie'. Deze werd samen met de partners van Introsect, Entobiota en ValoReSect georganiseerd.
  • De zesde editie ging door op 28 juni 2024 te Brussel met als thema ‘Insecten kweken: een verhaal van vallen en doorgaan’ en zoomde in op het thema rendabiliteit met 3 insectenbedrijven aan het woord. Deze werd samen met de partners van het Agrarische Insecten Cluster-project georganiseerd.

Onderzoeksprojecten

Er gebeurt in België heel wat onderzoek naar de kweek en verwerking van insecten voor verschillende toepassingen, in voeding voor de mens, als voeder voor landbouw- of huisdieren en in de verwerking van organische reststromen.

Onderzoeksprojecten insecten (vanaf 2015 tot nu)
Project Uitvoerder Doel
GROEI.kans! VIVES Verbeteren van kweek en verwerking (microbiologie)
PROteINSECT FERA - UK gov. Exploitatie van insecten als een duurzame eiwitbron voor diervoeder en menselijke voeding
Insecten als duurzame grondstof voor diervoeders UGent Insecten als varkensvoer
Insecten op reststromen Inagro Insecten als eiwitbron voor voeder (aquacultuur, e.a.) en afval- en mestverwerking
BSF: Biomass Solution for Farmers VIVES Verwerking en bewerking afval en productie alternatief eiwit
Omzetting vanvaste mestfractie van varkens door insecten VIVES Verwerking, bewerking en productie alternatief eiwit
IWaMaS (Insect Waste Management System) Thomas More (RADIUS) Valorisatie van laagwaardige nevenstromen uit door insecten en effect van type nevenstroom op hun voederconversie
Oleosect Thomas More (RADIUS) Gebruik van vetten/chitine uit insecten in cosmetische en chemische industrie
Chitinsect Millibeter Gebruik van chitine (chitosan) uit insecten in chemische industrie
M2LARV Millibeter Bioconversie van dierlijke mest door eiwit- en vetrijke vliegenlarven: procesoptimalisatie en sturing
In2Broiler: Gebruik van insecten als hoogwaardige eiwitbron in vleeskuikenvoer KU Leuven (Campus Geel) Insecten als diervoeder (vleeskuikens)
Doctoraat: Optimizing the shelf life, sensorial and nutritional quality of an edible grasshopper in Uganda KU Leuven Nutritionele aspecten, sensorische aspecten en houdbaarheid van sprinkhanen
Doctoraat: Farming edible Acridid species for food and feed in the rural populations of Cameroon. KU Leuven Nutritionele aspecten, voedselveiligheid, kweekmogelijkheden van sprinkhanen
Doctoraat: Microbial community dynamics and microbial food safety risks during rearing of insects for feed and food KU Leuven (Campus Geel) Microbiologische aspecten van insectenkweek
Entomofood: De toepassing van eetbare insecten in Westerse voedingsproducten KU Leuven (Campus Geel) Verwerking commercieel beschikbare insecten tot halffabricaten voor humane voeding
Edinco: Microbiologische en chemische voedselveiligheidsrisico's bij het kweken van insecten KU Leuven (Campus Geel) Microbiologische en chemische voedselveiligheidsrisico's in functie van kweekcondities en substraattype
Doctoraat ?Insect biorefinery: from waste to high-added value products like proteins and chitin? VITO Mogelijkheden van insecten als afvalverwerking, voederbron en product in chemische industrie (chitine)
Entomation VIVES Opschaling kweek via automatisatie
Permanente opdracht i.k.v. authentificatie producten Gembloux (CRA-W en EURL-AP) Authentificatie/detectie aanwezigheid insectenmateriaal op DNA- en proteïnenbasis (onrechtstreeks)
Entomatisation VIVES EC dier proces &productontwikkeling automatisering en opschaling van de meelwormenkweek
Bioboost provincie Westland (Nl) Het testen van tuinbouwafvalstromen als voedselbron voor het kweken van insecten
InDIRECT VITO ontwikkeling van bioraffinageprocessen voor de directe of indirecte omzetting van diverse organische nevenstromen in vermarktbare producten zoals eiwitten, vetten of chitines. Analyse van de aanwezigheid & carry-over van insecticiden/polluenten.
Entomospeed Vives Opschaling kweek, effect van substraat op nutritionele waarde van insecten, potentiële valorisatiemogelijkheden
Feed-Food Millibeter Mogelijkheden van insecten als voeder (siervogels, siervissen, katten, honden, varkens, kippen buiten EU) en voeding (buiten EU)
Insecten als duurzame grondstof voor diervoeders UGent Samenstelling larven (RE, RVET, RAS, AZ), onderdrukkende werking tegen bacteriën in de dunne darm van biggen, biggenproef met dosissen (ont)vet-prepoppenmeel
INFACT: from INsect to surFACTant Thomas More Hoe aminozuur-gebaseerde surfactanten op een duurzame wijze kunnen bereid worden uit insectenvetten.. De surfactanten worden uitvoerig gekarakteriseerd en klaargemaakt voor implementatie in eindproducten.
Witloofwortels en insecten Thomas More & Nationale proeftuin voor witloof Valorisatie van witloofwortels na forcerie met insecten; kweek van insecten in witloofforceerruimtes; pilootopstelling in het proefcentrum; demo voor telers.
Insect Pilot Plant KU Leuven (Campus Geel) Bouw van pilootinstallaties voor de opschaling van insectenkweek en verwerking als vertaalslag naar industriële schaal. Meer info: www.insectpilotplant.be
Kempen Insect Cluster Millibeter platform voor bedrijven om onderzoek uit te voeren naar het potentieel van insecten als grondstof en afvalverwerker
Doctoraat ?Microbial quality of raw edible insects and impact of processing and conservation? KU Leuven (Campus Geel) Microbiologische kwaliteit van rauwe eetbare insecten en impact van processing en conservering
Post-Doctoraat "Exploring transcriptome and microbiome dynamics in response to microbial challenges and nutritional immunomodulation in Hermetia illucens larvae" KU Leuven (Dr. Jeroen De Smet) Microbiologische werking van de zwarte soldatenvlieg
Entomospeed VIVES Opschaling kweek; infoloket
Kempen Insect Cluster Millibeter Commerciële producten en diensten op basis van verscheidene insectensoorten verder te onderzoeken en ontwikkelen, met focus op bioconversie
Doctoraat: Extraction and utilization of nutritional components from Patanga succincta for improved food security in Bangladesh KU Leuven (Habiba Khatun) Extractie en gebruik van voedingscomponenten uit Patanga succincta voor verbeterde voedselzekerheid in Bangladesh
Applisurf: Screening the APPLIcation potential of a yeast-based bioSURFactant portfolio Flanders Bio-based Valley (FBBV) chemische modificatie om specifieke types surfactanten te maken i.f.v. doel (bv. beschermende werking voor bijen). Meer info: www.bbeu.org/pilotplant/applisurf
https://catalisti.be/event/applisurf-kick-off-event
VLIR-UOS project in Tanzania Thomas More, Radius De competentie en ervaring verhogen van academisch personeel om nuttige insecten en planten te identificeren en te onderzoeken en om een langetermijnaanpak te ontwikkelen (inventarisatie en voorlopige anlyse)
Introsect: Introductie van insectenkweek als landbouwactiviteit in de primaire sector Inagro Introductie van insectenkweek als landbouwactiviteit in de primaire sector
Entobiota: Turning Black into Golden Soldier Fly Larvae (Hermetia illucens) KU Leuven (Campus Geel) Toegevoegde waardecreatie door analyse van de microbiota en het metabolisme van de larven van de zwarte soldatenvlieg als afvalverwerkers
Susinchain: SUStainable INsect CHAIN KU Leuven (Campus Geel) en Inagro Aanpakken van een aantal horden voor de insectensector om een duurzame sector (ecologisch en economisch) te worden
PPiLOW: Poultry and pig low production input + welfare ILVO en Millibeter Het dierenwelzijn bij varkens en pluimvee, gehouden onder biologische condities en vrije-uitloopsystemen, verbeteren. Onder andere door combinatie met (levende) insecten als voeder.
Basta Millibeter, Agriprotein De toegevoegde waarde van biochartoepassing voor duurzaam landgebruik met gerichte toepassingen in processen, substraat- & (toekomstbestendige) openveld-teelt.
ValuSect Thomas More Insecten introduceren in het Westerse dieet, door verbetering van de kwaliteit van het productie en -verwerkingsproces en verhogen van consumentenacceptatie
UpWaste: Sustainable up-cycling of agricultural residues: modular cascading waste conversion sytem Thomas More, KU Leuven (Campus Geel) De ontwikkeling via modellering van een flexibel en modulair systeem voor de omzetting van landbouwafval in algen- en instectenbiomassa om zo nieuwe marktopportuniteiten te creëren
Poultrynsect: The use of live insect larvae to improve sustainability and animal welfare of organic chickens production Inagro Het effect van levende insectenlarven voor langzaam groeiende biologische kippen te testen op vlak van prestaties, immuniteit, darmgezondheid en vleeskwaliteit met als doel een duurzamere vleesproductie en verbeterd dierenwelzijn.
Entomoponics Inagro Valorisatie van plant- en oogstresten van glastuinbouwers door meelwormen + verkenning van meervoudig gebruik van serre (vruchtgroenteteelt + insectenkweek)
Impulsproject: Versterking van KU Leuven Campus Geel als excellentiecentrum voor industrieel insectenonderzoek KU Leuven (Campus Geel) Partners binnen en buiten KU Leuven (ook industrieel) aantrekken voor nieuwe samenwerkingen in de context van het SymBIOnt-gebouw door preliminaire data te genereren voor nieuwe projectaanvragen; uitwerken van een valorisatieprogramma
Innovatiemandaat (post-doc) VITO VITO (Lise Soetemans) Gebruik en manipulatie van chitosan uit zwarte soldaatvlieg voor gewas- en fruitbeschermingstoepassingen
OVAM-project frass Thomas More Kempen Risico-analyse van het frass van insecten
OVAM-project frass: vervolgstudie Thomas More Kempen Risico-analyse van het frass van insecten
ValoReSect Thomas More Kempen Valorisatie van het frass van insecten
Petsect Ugent Gebruik van insecten in honden en kattenvoeding
Insecten van A tot Z VIVES behoefte van specifieke essentiële aminozuren in voeder van meelworm en BSF
Senior Post-Doctoraat rond thema: virussen aanwezig in zwarte soldatenvlieg en hun interactie met het microbioom KU Leuven Bacterieel en viraal microbioom van BSF verder onderzoeken en interactie ervan. Ism vakgroep Rob Lavigne, KULeuven (expertise bacterofagen).
Vivisect: Valorisatie van insectenvetten Karel de Grote Hogeschool Omstreden exotische vetten zoals palmolie en kokosolie vervangen door duurzame insectenolie in industriële non-food toepassingen
ProFuNu Flanders' Food Kennisopbouw over het effect van de verwerking van erwten, meelwormen, Spirulina en mycoproteïne op de nutritionele en techno-functionele kwaliteit, oxidatieve stabiliteit en gezondheidseffecten van deze eiwitten en (hybride)modelproducten. Hierbij zal een vergelijking met varkensvlees gemaakt worden.
Agrarische Insecten Cluster (AIC) Thomas More Kempen Duurzame ketensamenwerking creëren voor de productie en verwerking van zwarte soldatenvlieg larven als hoogwaardige eiwitrijke grondstof voor diervoeders: de verschillende activiteiten van productie tot verwerking worden gebundeld in een cluster waarbij de leden zich gaan specialiseren en waarbij winst en risico evenredig verdeeld worden onder de leden.
SuperInsect Thomas More Kempen Nieuwe ketensamenwerking die aantoont dat voedselrestromen van supermarkten als voeder voor insecten gebruikt kunnen worden
Mycosoldier UGent ​​Kunnen zwarte soldatenvlieg larven mycotoxines afbreken en hierdoor zorgen voor een meer circulaire landbouw waarbij geïnfecteerde voeders kunnen worden hergebruikt?
PETyFLY KU Leuven Ontwikkeling van een verwerkingsmethode voor biomassa gecontamineerd met polyethyleen terephtalaat die  een GM gist die PET kan afbreken, combineert met de kweek van zwarte soldatenvlieglarven
CHITINERY - Towards a novel sustainable chitin refinery process for insect and other arthropodal biomass KU Leuven Optimalisatie en opschaling van een nieuwe, duurzame methode voor het opzuiveren van chitine met een hoge zuiverheid uit de larven van de zwarte soldatenvlieg en in kaart brengen van de meest geschikte toepassingen voor dit product
InsectMobil Thomas More Kempen Mobiele installatie voor het kweken van insecten, inclusief sensoren voor klimaatmonitoring en emissies, oogstinstallatie, etc. De InsectMobil wordt op bedrijven geplaatst zodat o.a. landbouwers en andere geïnteresseerden in de praktijk kunnen ondervinden hoe het is om met de insecten te werken (demonstratie).
PINSO - Verwerken van insecten voor de productie van duurzame olie: technologische en economische haalbaarheid Thomas More Kempen Versnellen van het gebruik van insectenvetten binnen de circulaire bio-economie door de ontwikkeling van een roadmap voor de productie en valorisatie van insectenvetten die voldoen aan de eisen voor industriële toepassingen.
Rese(c)t: Insecten als sleutel voor de biologische kippenmestimpasse Inagro Onderzoek naar (1) het effect van insecten als voeding op welzijn en gezondheid van voor jonge kuikens - in het bijzonder de traag groeiende (of biologische) rassen (2) effect van frass op de immuniteit en gezondheid van de plant tegen ziektes en insectenvraat en (3) mogelijkheid van frass als alternatief voor biokoppenmest binnen de biologische champignonteelt.
Green Era Hub HiGa: Hermetia illucens for a Green agriculture Inagro Insecten om kringlopen te sluiten. Toepassingen van frass in akkerbouwteelten, Voederproeven met afgeleide producten van insecten in rundvee en vis, kweekoptimalisatie, emissiemetingen en ecologische en economische impactberekeningen
Cost Action – Insect-IMP Inagro Kennisuitwisseling over (insecten)genetica
EntoBOOST: Strengthening Insect-Based Agriculture: Resolving key knowledge gaps on insect welfare, safety and gut health benefits of insect products KU Leuven (IP&P) Onderzoek naar drie 'research gaps':
1) stressindicatoren bij insectenkweek
2) chemische (microplastics) en microbiologische (bacteriële endosporen) risico's bij gebruik van reststromen voor insectenkweek
3) relatie tussen processing van insectenfracties en hun positief effect op diergezondheid 

Zie Overzicht van onderzoeksprojecten rond insecten (2015 tot nu)

Cijfers en meer info over de sector

Sinds enkele jaren is er in Europa en België een groeiende interesse om insecten te gebruiken voor verschillende toepassingen. In België zijn er een twintigtal bedrijven die insecten kweken, verwerken of vermarkten. De meelworm is de populairste insectensoort. Insecten worden in België vooral gebruikt in voeding voor de mens en als voeder voor landbouw- of huisdieren. Meer info staat op de website over landbouwcijfers. 

Andere interessante links:

Contact

Voor vragen over insecten kan u volgende contactpersonen contacteren:

Agentschap Landbouw en Zeevisserij
(voorzitter stuurgroep en strategisch platform insecten):

Instituut voor Landbouw, Visserij- en Voedingsonderzoek - ILVO
(voorzitter werkgroep onderzoek): 

Delen: