Droogte

Beleid en onderzoek droogte

Op deze pagina:

Beleid

Stakeholdertraject voor klimaatadaptatie in de landbouw

Klimaatadaptatie krijgt aandacht in onderzoeksprojecten en de instrumenten van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Toch zijn extra inspanningen om tot een klimaatrobuuste landbouw te komen nog zeer groot.

Om vanuit het beleid de Vlaamse landbouwsector hier ten volle in te kunnen ondersteunen, startte op 29/06/2023 een stakeholdertraject voor de opmaak van een strategie voor klimaatadaptatie in de landbouw.

Momenteel wordt de “Kadertekst klimaatadaptatie Vlaamse landbouw” afgewerkt. De kadertekst omvat krijtlijnen en thema’s waarrond zal gewerkt worden. Water is uiteraard één van deze thema’s. De kadertekst zal nadien vertaald worden naar een concreter actieprogramma dat met verschillende stakeholders zal worden uitgevoerd. 

Meer info over klimaatadaptatie in de landbouw: Klimaatadaptatie: omgaan met een veranderend klimaat

Blue Deal bindt strijd aan tegen droogte

Met de Blue Deal verhoogt de Vlaamse regering haar inspanningen in de strijd tegen waterschaarste en droogte.

Met deze deal wil ze de droogteproblematiek op een structurele manier aanpakken, met een verhoogde inzet van middelen en juiste instrumenten, met betrokkenheid van de industrie en de landbouwers als deel van de oplossing en met een duidelijke voorbeeldrol voor de Vlaamse en andere overheden.

De Blue Deal bevat 70 maatregelen en zet in op 6 sporen waaronder oa:

  • landbouw en natuur als deel van de oplossing,
  • circulair watergebruik,
  • samen investeren in innovatie om ons watersysteem slimmer, robuuster en
  • duurzamer te maken. 

Maatregelen land- en tuinbouw en agrovoedingsbedrijven (Vlaamse Veerkracht projecten 28, 29, 30 en 33)

Er komt ondersteuning voor projecten die inzetten op het hergebruik van restwater uit de landbouw- en agrovoedingssector, op de uitbouw van waterreserves en op het slim omgaan met water. Er wordt werk gemaakt van een bodempaspoort voor de land- en tuinbouwpercelen. Bij de ondersteuning van landbouwers via pre-ecoregelingen (2022) en VLIF-subsidies gaat er extra aandacht naar waterschaarste en droogte. Ook de samenwerking binnen de agrovoedingsketen wordt versterkt. 

Daarnaast worden ook de projecten KLIMREK-T, WAVE, SOILSTRUCT en Restwater Aquafin gefinancierd met Blue deal middelen.

Meer info

Blue deal decreet

Vlaams afwegingskader voor prioritair watergebruik tijdens waterschaarste (VRAG)

Als het lange tijd extreem droog is en er waterschaarste dreigt, moeten de overheden waterbeperkende maatregelen nemen. Die maatregelen moeten doordacht en wetenschappelijk onderbouwd zijn. Het is daarbij belangrijk dat de volksgezondheid nooit in gevaar komt. De burger moet met andere woorden altijd kraan­water ter beschikking hebben, voor essentiële zaken als drinken, koken en wassen. Dieren kunnen/mogen ook niet zonder drinkwater gesteld worden.

Voor wie moet beslissen over de maatregelen is er een hulpmiddel ontwikkeld: Afwegingskader prioritair watergebruik tijdens droogte en waterschaarste (Vlaamse Milieumaatschappij - VMM)

Het Agentschap Landbouw en Zeevisserij heeft samen met het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie in het voorjaar 2023 een studie uitbesteed omtrent de verfijning van de socio-economische impact op landbouw en (agrovoeding) industrie van watergebruiksbeperkende maatregelen in kader van het Vlaams afwegingskader voor prioritair watergebruik tijdens waterschaarste. De studie werd uitgevoerd door KPMG, VITO en ILVO.

In totaal wordt een zeer volledig beeld geschetst van de secundaire impact, waarbij 21 keteneffecten aan bod komen. Voor de resultaten wordt verwezen naar: Keteneffecten waterbesparende maatregelen landbouw & industrie

Stroomgebiedbeheerplannen water 2022-2027

De Vlaamse Regering stelde op 1 juli 2022 de stroomgebiedbeheerplannen voor Schelde en Maas voor de periode 2022-2027 vast, met inbegrip van het maatregelenprogramma bij de stroomgebiedbeheerplannen, de herziene zoneringsplannen en de gebiedsdekkende uitvoeringsplannen. De plannen bevatten maatregelen en acties voor een verbetering van het grondwater en oppervlaktewater en voor de bescherming tegen overstromingen en droogte.

Meer info: Stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027 (Integraalwaterbeleid.be)

Stroomgebiedbeheerplannen water 2028-2033

De opmaak van de stroomgebiedbeheerplannen 2028-2033 is reeds in voorbereiding. Het openbaar onderzoek over de waterbeheerkwesties loopt van 18 februari tot 17 augustus 2025. De waterbeheerkwesties zijn de grote thema’s die het behalen van de waterdoelen in de weg staan.

Meer info vindt u in de brochure Stroomgebiedbeheerplannen 2028-2033 de waterbeheerkwesties | Integraalwaterbeleid.

Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) 2023-2027

Het GLB 2023-2027 draagt bij tot het realiseren van de volgende specifieke doelstellingen:

  • matiging van en aanpassing aan klimaatverandering en duurzame energie;
  • bevorderen van duurzame ontwikkeling en efficiënt beheer van natuurlijke hulpbronnen zoals water, bodem en lucht
  • de bescherming van de biodiversiteit, versterken van ecosysteemdiensten en in stand houden van habitats en landschappen.

Meer info

Meer info over het algemeen kader, maatregelen, verzamelaanvraag vindt u op Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB)

Toenemende verzilting

Door droogte en dalende waterpeilen kan het oppervlaktewater te zout worden om gewassen te besproeien of vee te laten drinken. 

Geleidbaarheidswaarden in water voor landbouw

Wat drinkwater voor vee (runderen, varkens, pluimvee) betreft, stelt het DGZ - Dierengezondheidszorg Vlaanderen 2100 µS/cm (of ongeveer 3000 mg/l zout) als grenswaarde voor de geleidbaarheid voorop, en dat voor alle diercategorieën.

Bij gebruik als irrigatiewater wordt aangenomen dat de bruikbaarheid sterk verminderd vanaf een geleidbaarheid van 1500 µS/cm. Maar niet alle gewassen zijn even gevoelig.

Meer info hierover en over de gevolgen van verhoogde geleidbaarheidswaarden bij gebruik als drinkwater voor vee en bij gebruik als irrigatiewater: Waarom hoge zoutdruk in water vermijden? (Inagro)

Meer info

Onderzoek

Projectsteun voor water gerelateerde projecten

Europees Innovatie Partnerschap (EIP) projecten

In het kader van de oproep 2019 Europees Innovatie Partnerschap (EIP) – Operationele groepen werden 2 projecten geselecteerd rond hergebruik van gezuiverd effluent:

Demonstratieprojecten

Externe projecten

Expertisecentrum Landbouw & Klimaat

Meer info vindt u bij ILVO (Instituut voor Landbouw- Visserij en Voedingsonderzoek): Expertisecentrum Landbouw & Klimaat (ILVO-ELK)

Delen: